Bài thơ vừa nói lên bi kịch vừa cho thấy khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc của Hồ Xuân Hương. Anh (chị) hãy phân tích điều đó.
K
Khách
Hãy nhập câu hỏi của bạn vào đây, nếu là tài khoản VIP, bạn sẽ được ưu tiên trả lời.
Những câu hỏi liên quan
23 tháng 3 2017
Bài thơ cho thấy khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc và tài năng độc đáo của “Bà Chúa Thơ Nôm” trong nghệ thuật sử dụng từ ngữ và xây dựng hình tượng.
Đáp án cần chọn là: D
5 tháng 5 2021
Có bao giờ bạn thử hỏi, hạnh phúc là gì hay chưa? Hạnh phúc của bạn có thể là những con điểm 10 tuyệt đối, những tấm giấy khen cuối năm,...Hoặc đối với một số người, hạnh phúc là có nhiều tiền để có thể thỏa mãn nhu cầu bản thân, lo cho gia đình. Đôi khi hạnh phúc lại là có một người tri kỉ, một người thương sớm hôm hỏi han, làm động lực cho nhau mỗi khi mệt mỏi. Thì đúng, những điều đó cũng là hạnh phúc. Nhưng với tôi hạnh phúc lớn nhất không phải những thứ kể trên cũng chanqgr phải công việc cao quý, dấn thân nghệ thuật,...mà đơn giản chỉ là được ở cạnh em gái ruột của mình.
Em gái của tôi cũng như bao người con gái khác, có thể cũng giống em gái của các bạn thôi. Một khuôn mặt tròn, dễ thương, da trắng, nhưng dáng người nhỏ nhắn, xì-tai ăn mặc lại cực kì hiện đại, vô tình khéo léo và tháo vát. Có lẽ khi kể đến đây mọi người sẽ thốt lên "người em gái hoàn hảo", "em gái của năm" hoặc "em gái quốc dân" đúng không? Đúng thật là thế đó, em gái tôi có vô số những ưu điểm, những sự đáng yêu mà người khác mong muốn có được. Nhiều khi nhiều người bảo với tôi rằng : "Sao em gái mày đẹp thế mà mày lại xấu như vậy?", "Em mày đa tài thật còn mày thì sao Đạt?". Những câu nói có thể làm tổn thương người khác nhưng đối với tôi, nó còn như lời khen, thì ra em gái của mình quý giá đến như thế. Con bé có thể làm những việc mà nhiều người đàn ông chưa chắc làm được, chẳng hạn trang trí nội thất gia đình, sửa một số đồ dùng gia dụng,,..cũng có thể nấu những món ăn mới-độc-lạ nhưng đảm bảo an toàn, làm ti tỉ thứ đồ thủ công, có thể trang điểm cho người khác tuyệt đẹp,...Những thứ đồ tôi diện trên người cũng chính là những món tôi nhờ em gái mình đặt trên mạng, vừa tiết kiệm chi phí lại mang gu thời trang hợp thời, hợp tuổi, đi theo xu thế toàn cầu. Thật là một cô bé tài năng nhỉ?
Con bé có một sự vui tính nhất định, khi nhìn thấy hình dáng nó, khi nghe nó "đổi giọng" để giỡn với mọi người, người cô đơn cũng cảm thấy ấm lòng, người nhọc nhằn cũng cảm thấy nhẹ nhõm, người mệt mỏi cũng cảm thấy tràn trề năng lượng,..Đối với mọi người thì em gái tôi có một sự giao tiếp khéo léo, đáng yêu. Nhưng đối với tôi hay với những người trong gia đình, nhiều lần con bé to tiếng, nhiều lần em gái tôi có những hành động và cử chỉ "hỗn láo". Điều đó có làm các bạn nghĩ rằng út nhà tôi nó rất giả tạo?
Thật ra là không các bạn ạ, con bé luôn cố gắng trong mọi phương diện của cuộc sống. Tuy nhiên, là con người thì ai cũng "nhân vô thập toàn", không ai là hoàn hảo cả đúng không nào? Tôi biết mọi người nghĩ tôi đang bao che, bao biện với những hành động bất kính, bất hiếu của em gái mình. Nhưng mà...Thật ra đằng sau đó còn là một câu chuyện dài các bạn ạ. Gia đình tôi gồm 3 chị em, em gái tôi là con út. Sẽ thật bình thường nếu như cả ba chị em đều nhận trọn vẹn tình thương từ cả bố và mẹ. Nhưng chuyện đó lại không có đối với cả ba chị em, bố của chị hai tôi và mẹ tôi đã ly hôn sau khi chị tròn một tuổi, ba ruột của tôi cũng là ba ruột út nhà tôi đã mất khi con bé mới chỉ hơn hai tuổi. Và suốt mười bốn năm qua, mẹ tôi một mình nuôi nấng cả ba chị em ăn học những chúng tôi vẫn không hề thiệt thòi gì cả về mặt vật chất lẫn tinh thần. Phải chăng nếu có chút chạnh lòng là những khi thấy bè bạn có bố quan tâm thì chúng tôi lại phải nén cảm xúc vào trong thôi. Trái lại tình thương của ông bà nội, bà ngoại và mẹ lại đối với chúng tôi lại cực kì to lớn. Nhưng người ta nói, gia đình không có đàn ông thật khó là có thật, thú thật tôi cảm nhận mình chưa đủ lớn và trưởng thành với hai chữ "đàn ông". Mẹ tôi cũng sống như vậy hơn 10 năm rồi và cũng không ít người muốn sống cùng mẹ trong quãng đời còn lại. Ở độ tuổi 50, mẹ chắc chắn cũng rất cô đơn và cần một người bạn đời để chăm sóc nhau sau này, và rồi...mẹ tôi sống chung cùng một người đàn ông nữa. Nghịch lí là tôi và chị gái đều ủng hộ, em gái tôi thì không. Con bé có lẽ không ghét đàn ông những mà không muốn mẹ có người mới, con bé sợ tình cảm sẽ bị san sẻ, con bé sợ mẹ đẻ thêm em, con bé sợ rằng người đàn ông kia trong một phút nào đó sẽ không tốt với mẹ. Vô số những nỗi sợ ám ảnh lên con bé bởi lẽ đó mà gần hai năm qua, em gái tôi chuyển sang ngủ riêng, không còn ngủ với mẹ, khoảng cách giữa hai mẹ con xa hơn và dần có những chuyện to tiếng, hỗn láo. Con bé chưa bao giờ nói chuyện với người đàn ông mới của mẹ mặc dù bác ấy luôn quan tâm gia đình tôi, giúp đỡ tất cả mọi người và cũng có phần dễ gần. Nói thật thì vô số những nỗi sợ của em gái tôi cũng từng là những nỗi sợ của tôi, có khi tôi còn sợ nhiều hơn thế nữa,..Tuy nhiên, em gái tôi và mẹ đã nói chuyện với nhau nhiều hơn, đi chơi chung và cũng gần gũi hơn hẳn mặc dù giữa hai người dường như vẫn còn đâu đó cái khoảng cách vô hình khó tả.
Bé út nhà tôi đa tài vậy đó nhưng có mỗi cái đáng lo là lên lớp 10 rồi vẫn chưa biết đi xe. Hằng ngày, trên con xe của mình tôi vẫn chở em đi học và nhiều khi tôi bận thì mẹ đưa đón em đi học thêm. Tôi cũng đã trước ngưỡng cửa của kì thi Đại học, năm sau tôi sẽ xa nhà. Liệu hè này có tập xe kịp cho con bé hay không? Liệu năm sau mất bao lâu để tay lái em bé có thể vững vàng? Dù là người đi xe chưa phải gọi quá cứng, nhưng mà tôi chỉ cảm thấy yên tâm khi mình hoặc những người thân quen chở em gái tôi. Tôi sợ những người khác họ lạ đường, họ tay lái chưa cứng, họ không đáng tin,...Rồi nhiều phần tôi có ý muốn "gap year" (học đại học trễ một năm) để có thể kết nốt em gái với mẹ nhiều hơn, muốn đưa em đi học cho an tâm hơn và ở cạnh gia đình cùng em gái càng lâu càng tốt. Có thể mọi người nghĩ tôi đang đánh cược tương lai với một đứa nhỏ...
....Nhưng không, đối với tôi gia đình là quan trọng nhất, và em gái là một trong những sự ưu tiên hàng đầu. Có lẽ nhờ em gái năng động mà cuộc sống của tôi bớt tẻ nhạt. Tôi học được cách yêu thương và nhường nhịn người khác, cảm thấy bản thân mình to lớn hơn, có thể ở cạnh che chở làm chỗ dựa cho em gái. Hồi đó, nếu mẹ và ba kế hoạch hóa muộn hai năm, có lẽ bây giờ ngồi đây, tôi chẳng phải là một Thành Đạt vui vẻ, có lẽ bây giờ tôi chẳng có đứa em nào cả, chắc sẽ đáng tiếc lắm nhỉ? Vâng, sự tồn tại của em gái là một món quà mà thượng đế đã ban tặng cho tôi. Và được sống cùng con bé mỗi ngày như thế này thôi, đối với tôi đó là điều hạnh phúc nhất rồi.
(Trên là toàn bộ những gì có thật.)
MN
5 tháng 5 2021
ĐIỀU GÌ KHIẾN EM HẠNH PHÚC?
''Hạnh phúc'' - hai từ nghe có vẻ khá xa xỉ với nhiều người đúng không ạ? Áp lực công việc, tiền bạc... khiến cho con người ta không còn thời gian, cảm xúc để nghĩ... đến hạnh phúc nữa. Đối với em, hạnh phúc lớn nhất là lúc được ở bên gia đình, được vui chơi cùng bạn bè hay đơn giản là được chia sẻ nỗi niềm cùng ''ai đó'' (ủa ai đó nhở?)
Gia đình em cũng giống như những gia đình khác: Bố dạy ở trường cao đẳng, mẹ là giáo viên tiểu học và một đứa em gái kém 5 tuổi. Ai cũng nghĩ rằng, là giáo viên thì sẽ có nhiều thời gian cho gia đình hơn? Nhưng không, bố mẹ em rất bận rộn vì gia đình em còn kinh doanh thêm tại nhà để kiếm thêm thu nhập nữa, ngoài quản lí công việc, bố mẹ em còn phải lo cơm nước, nhà cửa để hai chị em có thể về nhà là có cơm ăn, nhà cửa lúc nào cũng sạch sẽ, đó là điều làm em cảm thấy thương bố mẹ nhiều hơn. Đôi lúc em cảm thấy buồn vì bố mẹ lúc nào cũng công việc, công việc... mà không dành thời gian cho 2 chị em đi chơi, hay là việc bố mẹ rất khắt khe trong việc em đi đâu, làm gì, với ai... Ngày trước, em hay thắc mắc rằng: ''Sao bố mẹ cứ làm việc nhiều thế làm gì, cứ khắt khe với mình là gì ?'' Nhưng sau này, em mới hiểu rằng, bố mẹ làm việc vất vả, khắt khe với em cũng chỉ là muốn tốt cho hai chị em, để 2 chị em thích gì mua đó, để 2 chị em nên người. Nhiều người hay nói với bố mẹ em rằng: ''Nhà 2 con vịt giời sao không sinh thêm thằng con trai nữa?'' Bố mẹ em đều trả lời rằng: ''Con nào cũng là con, con gái mà tốt thì có chục thằng con trai cũng chả bằng''. Câu trả lời của bố mẹ làm em thấy bố mẹ yêu quý 2 chị em em đến nhường nào. Em chỉ mong bố mẹ luôn khỏe mạnh để ở bên cạnh hai chị em. Còn em gái em- 1 đứa mà nếu không biết thì sẽ tưởng là con trai. Bạn ấy hơn em ở khá nhiều mặt: tài năng, xinh xắn và thông minh hơn em. Hai chị em đôi khi ở nhà vẫn cãi nhau, không hòa hợp nhưng ra ngoài, em gái lúc nào cũng nhớ đến chị, mua gì cũng nhớ, ăn gì hay làm gì cũng nhớ... Đó là điều khiến em luôn coi bạn ấy là ''homie'' dù khoảng cách tuổi tác cũng xa. Đây là điều làm em hạnh phúc nhất trong suốt mười mấy năm qua và cũng là điều quan trọng nhất cả cuộc đời.
Hạnh phúc chỉ là gia đình thôi chưa đủ, còn bạn bè nữa chứ. Em cảm thấy may mắn là ở cấp 2 có những đứa bạn thuộc kiểu ''cần gì con trai'' lúc nào cũng luôn hiểu và làm em cười, mặc dù đôi lúc em hay dỗi chúng. Lên cấp 3, tuy không còn học chung lớp, không còn nhiều thời gian chơi với nhau nhưng em nghĩ tình bạn sẽ không mờ nhạt và kỉ niệm sẽ không bao giờ nhạt phai. Đó là những ngày tháng và kỉ niệm đẹp nhất của tuổi thanh xuân với em.
Còn như em đã nói ở trên, ''ai đó'' cũng là người làm em cảm thấy yêu đời và hạnh phúc. Tuy cả hai không có nhiều thời gian cho nhau vì còn bận làm, bận học nhưng khi có chuyện lại luôn cố gắng lắng nghe, lo lắng cho nhau. Từ khi ''ai đó'' xuất hiện, em cũng đã thay đổi nhiều, biết lắng nghe, biết kiềm chế những cơn nóng giận hay là cái tính hay dỗi của mình. Cũng xin lỗi vì đôi khi mệt mỏi đã buông ra những lời làm ''ai đó'' buồn.
Những điều làm em hạnh phúc chỉ có vậy, em cảm thấy mình thật sự may mắn khi có những người luôn động viên, yêu thương. Hi vọng hạnh phúc này sẽ kéo dài mãi mãi.
Ngoài ra còn một tình yêu to lớn nữa là các các bạn tại Hoc24, cảm ơn các bạn đã luôn ở bên giúp đỡ và ủng hộ mình. Yêu thương <3
TN
0
KD
5 tháng 10 2020
#thamkhao
I. Mở bài
- Trình bày những nét tiêu biểu về nữ sĩ Hồ Xuân Hương: Nữ sĩ được mệnh danh: “Bà chúa thơ Nôm” với rất nhiều những bài thơ thể hiện sự trân trọng vẻ đẹp và niềm cảm thông, thương xót cho số phận những người phụ nữ.
- Giới thiệu bài thơ Tự tình II: Đây là một trong số 3 bài thơ trong chùm thơ Tự tình thể hiện nỗi niềm buồn tủi trước cảnh ngộ lỡ làng.
II. Thân bài
1. Hai câu đề: Nỗi niềm buồn tủi, chán chường
• Câu 1: Thể hiện qua việc tái hiện bối cảnh:
- Thời gian: Đêm khuya, trống canh dồn – nhịp gấp gáp, liên hồi của tiếng trống thể hiện bước đi thời gian gấp gáp, vội vã ⇒ Con người chất chứa nỗi niềm, bất an
- Không gian: “văng vẳng”: lấy động tả tĩnh ⇒ không gian rộng lớn nhưng tĩnh vắng
⇒ Con người trở nên nhỏ bé, lạc lõng, cô đơn
• Câu 2: Diễn tả trực tiếp nỗi buồn tủi bằng cách sử dụng từ ngữ gây ấn tượng mạnh:
- Từ “trơ” được nhấn mạnh: nỗi đau, hoàn cảnh “trơ trọi”, tủi hờn, đồng thời thể hiện bản lĩnh thách thức, đối đầu với những bất công ngang trái.
- Cái hồng nhan: Kết hợp từ lạ thể hiện sự rẻ rúng
⇒ Hai vế đối lập: “cái hồng nhan” đối với “với nước non”
⇒ Bi kịch người phụ nữ trong xã hội
2. Hai câu thực: Diễn tả rõ nét hơn tình cảnh lẻ loi và nỗi niềm buồn tủi
• Câu 3: Hình ảnh người phụ nữ cô đơn trong đêm khuya vắng lặng với bao xót xa
- Chén rượu hương đưa: Tình cảnh lẻ loi, mượn rượu để giải sầu
- Say lại tỉnh: vòng luẩn quẩn không lối thoát, cuộc rượu say rồi tỉnh cũng như cuộc tình vương vít cũng nhanh tàn, để lại sự rã rời
⇒ Vòng luẩn quẩn ấy gợi cảm nhận duyên tình đã trở thành trò đùa của số phận
• Câu 4: Nỗi chán chường, đau đớn ê chề
- Hình tượng thơ chứa hai lần bi kịch:
+ Vầng trăng bóng xế: Trăng đã sắp tàn ⇒ tuổi xuân đã trôi qua
+ Khuyết chưa tròn: Nhân duyên chưa trọn vẹn, chưa tìm được hạnh phúc viên mãn, tròn đầy ⇒ sự muộn màng dở dang của con người
- Nghệ thuật đối → tô đậm thêm nỗi sầu đơn lẻ của người muộn màng lỡ dở
⇒ Niềm mong mỏi thoát khỏi hoàn cảnh thực tại nhưng không tìm được lối thoát.
3. Hai câu luận: Nỗi niềm phẫn uất, sự phản kháng của Xuân Hương
- Cảnh thiên nhiên qua cảm nhận của người mang niềm phẫn uất và bộc lộ cá tính:
+ Rêu: sự vật yếu ớt, hèn mọn mà cũng không chịu mềm yếu
+ Đá: im lìm nhưng nay phải rắn chắc hơn, phải nhọn hoắt lên để “đâm toạc chân mây”
+ Động từ mạnh xiên, đâm kết hợp với bổ ngữ ngang, toạc: thể hiện sự bướng bỉnh, ngang ngạnh
+ Nghệ thuật đối, đảo ngữ ⇒ Sự phản kháng mạnh mẽ dữ dội, quyết liệt
⇒ Sức sống đang bị nén xuống đã bắt đầu bật lên mạnh mẽ vô cùng
⇒ Sự phản kháng của thiên nhiên hay cũng chính là sự phản kháng của con người
4. Hai câu kết: Quay trở lại với tâm trạng chán trường, buồn tủi
• Câu 7:
- Ngán: chán ngán, ngán ngẩm
- Xuân đi xuân lại lại: Từ “xuân” mang hai ý nghĩa, vừa là mùa xuân, đồng thời cũng là tuổi xuân
⇒ Mùa xuân đi rồi trở lại theo nhịp tuần hoàn còn tuổi xuân của con người cứ qua đi mà không bao giờ trở lại ⇒ chua chát, chán ngán.
• Câu 8:
- Mảnh tình: Tình yêu không trọn vẹn
- Mảnh tình san sẻ: Càng làm tăng thêm nỗi chua xót ngậm ngùi, mảnh tình vốn đã không được trọn vẹn nhưng ở đây còn phải san sẻ
- Tí con con: tí và con con đều là hai tính từ chỉ sự nhỏ bé, đặt hai tính từ này cạnh nhau càng làm tăng sự nhỏ bé, hèn mọn
⇒ Mảnh tình vốn đã không được trọn vẹn nay lại phải san sẻ ra để cuối cùng trở thành tí con con
⇒ Số phận éo le, ngang trái của người phụ nữ trong xã hội phong kiến, phải chịu thân phận làm lẽ
5. Nghệ thuật
- Ngôn ngữ thơ điêu luyện, bộc lộ được tài năng và phong cách của tác giả:
+ Sử dụng từ ngữ, hình ảnh giàu sức tạo hình, giàu giá trị biểu cảm, đa nghĩa
- Thủ pháp nghệ thuật đảo ngữ: câu hỏi 2, câu 5 và câu 6
- Sử dụng động từ mạnh: xiên ngang, đâm toạc.
III. Kết bài
- Khẳng định lại những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm
- Thông qua bài thơ thể hiện giá trị hiện thực và bộc lộ tấm lòng nhân đạo sâu sắc của một nhà thơ “phụ nữ viết về phụ nữ”
MN
5 tháng 10 2020
Tham khảo:
* Dàn ý
A. Mở bài
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm
- Khái quát nội dung
- Dẫn dắt vấn đề
B. Thân bài
1. Bài thơ cho thấy khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc.
- Câu phá đề mở ra thời gian và không gian nghệ thuật rất đặc biệt: đêm đã về khuya, không gian quá mênh mông và vắng lặng.
- Đó là thời gian tâm lí, thấm đẫm chất trữ tình. Đêm khuya là lúc vạn vật chìm trong giấc ngủ, mọi hoạt động ban ngày dừng lại, đó cũng là lúc tâm tư sâu lắng nhất.
- Thời gian nghệ thuật thể hiện sự tự cảm thấy của con người trong thế giới. Cảm thức thời gian luôn gắn liền với ý thức về “cái tôi”.
- Cái tiếng “trống canh dồn” kia cũng là một thứ âm thanh tâm lí, nó như “dồn” nén lòng người, nhất là lòng người phụ nữ cô đơn, niềm phẫn uất, nỗi hoang mang, lo sợ.
- Trong cô đơn giữa đêm khuya vắng lặng, người phụ nữ ấy đã phải mượn đến chén rượu giải sầu đã là chuyện đầy vơi của nỗi niềm, tâm trạng.
- Nỗi niềm phẫn uất dồn nén đã nhiều, không còn ở yên trong lòng được nữa, nó trào ra, thấm vào cảnh vật, tiếp cho mọi vật sức công phá.
- Người phụ nữ trong bài thơ sau những vật vã gắng gượng vươn lên, vẫn không tránh khỏi bi kịch bởi vì thời đại ấy chưa thể chỉ ra lối thoát cho họ.
2. Tài năng độc đáo của Bà chúa thơ Nôm trong nghệ thuật sử dụng từ ngữ và xây dựng hình tượng.
- Tính từ “văng vẳng” được nữ sĩ dùng vừa tự nhiên, vừa rất tinh tế mà ta nhận ra cùng một lúc không gian mênh mông.
- Bút pháp lấy động tả tĩnh quen thuộc của thi pháp cổ điển.
- Ý thức về “cái tôi” càng trưởng thành, càng sâu sắc thì cảm thức về thời gian trôi chảy càng mãnh liệt.
- Tiếng “trống canh dồn” kia cũng là một thứ âm thanh tâm lí, nó như “dồn” nén lòng người, nhất là lòng người phụ nữ cô đơn, niềm phẫn uất, nỗi hoang mang, lo sợ.
- Trơ/ cái hồng nhan/ với nước non, phép đảo ngữ, nữ sĩ đã đặt tử “trơ” lên đầu câu thơ gây một ấn tượng mạnh mẽ.
- Hình tượng “Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn” đang đồng nhất với thân phận của nữ sĩ.
- Những động từ kết hợp kết hợp với những bổ ngữ rất mạnh và rất gợi “xiên ngang”, “đâm toạc” mang ý nghĩa phản kháng, nó làm cho những câu thơ của Hồ Xuân Hương như nổi loạn.
- Từ “xuân” trong cau thơ của Hồ Xuân Hương thật đa nghĩa. “Xuân” là mùa xuân của đất trơi, mùa xuân của tuần hoàn. “Xuân” là tuổi xuân của một đời người, xuân ấy một đi không bao giờ trở lại.
C. Kết bài
- Đánh giá chung
- Suy nghĩ của bản thân.
** Bài viết tham khảo
Nhắc đến những nhà thơ nữ thì chúng ta không thể không nhắc đến Hồ Xuân Hương- " bà chúa thơ Nôm". Các tác phẩm của bà hầu như đều nói số phận của những người phụ nữ trong xã hội xưa, họ luôn khát vọng sống ,khát vọng hạnh phúc. Với tài năng độc đáo ủa Bà chúa thơ Nôm trong nghệ thuật sử dụng từ ngữ và xây dựng hình tượng. Bài thơ " Tự tìn II" đã làm nổi bật nên chính những phong cách thơ của bà.
Câu phá đề mở ra thời gian và không gian nghệ thuật rất đặc biệt: đêm đã về khuya, không gian quá mênh mông và vắng lặng. Chính là nhờ tính từ “văng vẳng” được nữ sĩ dùng vừa tự nhiên, vừa rất tinh tế mà ta nhận ra cùng một lúc không gian mênh mông (tiếng trống cầm canh từ xa xôi theo gió “vẳng” tới,vọng tới; và không gian vắng lặng (bút pháp lấy động tả tĩnh quen thuộc của thi pháp cổ điển). Đã có hai trong tổng số ba bài thơ Tự tình nhà thơ chọn thời gian và không gian nghệ thuật giống nhau đặt ở câu phá đề. Cách cảm nhận bước đi của thời gian qua tiếng trống điểm canh và tiếng gà gáy là cách cảm nhận rất Á Đông. Đó là thời gian tâm lí, thấm đẫm chất trữ tình. Đêm khuya là lúc vạn vật chìm trong giấc ngủ, mọi hoạt động ban ngày dừng lại, đó cũng là lúc tâm tư sâu lắng nhất. Người đang thao thức, suy tư trong đêm khuya lại là một phụ nữ. Đó cũng là điều bất thường. người phụ nữ được đặt trong một không gian mênh mông vắng lặng, giữa đêm hôm khuya khoắt chắc là đầy ắp nỗi niềm không biết ngỏ cùng ai, chẳng coái bên cạnh đề mà sẻ chia, thấu hiểu. Nàng hoàn toàn trơ trọi, lẻ loi, cô độc. Thời gian nghệ thuật thể hiện sự tự cảm thấy của con người trong thế giới. Cảm thức thời gian luôn gắn liền với ý thức về “cái tôi”. Ý thức về “cái tôi” càng trưởng thành, càng sâu sắc thì cảm thức về thời gian trôi chảy càng mãnh liệt. Đã đành thời gian khách quan là vô thủy vô chung. Nhưng thời gian chủ quan của một đời người là hữu hạn. Tuổi xuân của người phụ nữ lại càng ngắn ngủi, cho nên thời gian trong cảm thức cá nhân gắn liền với sự tàn phai và có sức hủy diệt ghê gớm. Cái tiếng “trống canh dồn” kia cũng là một thứ âm thanh tâm lí, nó như “dồn” nén lòng người, nhất là lòng người phụ nữ cô đơn, niềm phẫn uất, nỗi hoang mang, lo sợ.
Cái đáng sợ nhất là cảm thức về sự trôi chảy của thời gian luôn luôn ở thế nghịch đối với niềm vui, nỗi buồn, hạnh phúc và khổ đau của con người. khi vui sướng, hạnh phúc thì có cảm giác “ngày vui ngắn chẳng tày gang” (Nguyễn Du); khi sầu thương, đau khổ thì thời gian bò như ốc, như sên. Trong thời gian và không gian ấy, với Hồ Xuân Hương, chỉ còn lại cái vô duyên, bẽ bàng:
Trơ/ cái hồng nhan/ với nước non.
Trong phép đảo ngữ, nữ sĩ đã đặt tử “trơ” lên đầu câu thơ gây một ấn tượng mạnh mẽ. Từ “trơ” đứng riêng ra,ăn hẳn một nhịp vừa nói được thế lẻ loi, trơ trọi lại vừa nói đến sự vô duyên (trơ ra). Từ “trơ” còn hàm chứa nhiều ngữ nghĩa hơn thế: “trơ” có nghĩa là tủi hổ: “Đuốc hoa để đó, mặc nàng nằm trơ” (Nguyễn Du, Truyện Kiều); “trơ” cũng hàm ý mỉa mai cay đắng, xót xa khi đi với tổ hợp từ “cái hồng nhan”, thì ra “hồng nhan” đi với “bạc phận”, từ “hồng nhan” bị bỏ rơi, chẳng ai đoái hoài đến, đang “trơ” ra với “nước non” (không gian), với thời gian vô thủy vô chung. Càng nghĩ càng thấy phẫn uất, đắng đót, ngậm ngùi. Đời Hồ Xuân Hương sao chẳng thể vui với nước non, mà chỉ thấy “Bảy nổi ba chìm với nước non”, chỉ thấy “Trơ cái hồng nhan với nước non”? Nghĩa là Hồ Xuân Hương đau khổ những vẫn vững vàng bản lĩnh như “Đá vẫn trơ gan cùng tuế nguyệt” (Bà huyện Thanh Quan, Thăng Long thành hoài cổ)
Tên của bài thơ là Tự tình cho nên câu thực đầu tiên thể hiện tình thực của Hồ Xuân Hương. Trong cô đơn giữa đêm khuya vắng lặng, người phụ nữ ấy đã phải mượn đến chén rượu giải sầu đã là chuyện đầy vơi của nỗi niềm, tâm trạng. Người phụ nữ đến chén rượu đọc ẩm đêm khuya mới là việc cực chẳng đã. Uống rượu mà như uống sầu uống tủi, như nuốt thầm giọt đắng giọt cay. “Say”, có thể lãng quên giây lát nỗi sầu thương. Nhưng “say” rồi sẽ lại “tỉnh”, và lúc ấy mới thật là buồn: “Khi tỉnh rượu, lúc tàn canh- Giật mình, mình lại thương mình xót xa” (Nguyễn Du, Truyện Kiều). Cụm từ “say lại tỉnh” gợi lên cái vòng luẩn quẩn, bế tắc trong tâm trạng, trong tình cảnh của Hồ Xuân Hương. Đêm đã tàn canh. Vầng trăng lạnh đã “bóng xế” non đoài. Người còn ngồi đó trong tình trạng “say lại tỉnh”, đúng là “Trơ cái hồng nhan với nước non”. Hai câu thực đã triển khai ý chủ đạo được mở ra hai câu đề. Thực cảnh cũng là thực tình. Hình tượng “Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn” đang đồng nhất với thân phận của nữ sĩ. Hình tượng thơ hết sức gợi: tuổi xuân của ngươi phụ nữ trôi mau như “vầng trăng bóng xế” mà nhân duyên không trọn vẹn như vầng trăng chưa bao giờ là trăng rằm tròn đầy, tỏa sáng.
Nỗi niềm phẫn uất dồn nén đã nhiều, không còn ở yên trong lòng được nữa, nó trào ra, thấm vào cảnh vật, tiếp cho mọi vật sức công phá. Nỗi rung động trong lòng mà có sức rung như một cơn động đất. Những động từ kết hợp kết hợp với những bổ ngữ rất mạnh và rất gợi(: “xiên ngang”, “đâm toạc”) mang ý nghĩa phản kháng, nó làm cho những câu thơ của Hồ Xuân Hương như nổi loạn. Nỗi buồn trong thơ Hồ Xuân Hương không làm lòng người mềm yếu, trái lại, có sức mạnh cổ vũ con người, nhất là người phụ nữ, đứng dậy ngay trong bi kịch của đời mình.
Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại,
Mảnh tình san sẻ tí con con!
Giọng điệu câu thơ có ý vị của tiếng cười khẩy mỉa mai chua chát nhiều hơn là buồn tủi. Từ “xuân” trong cau thơ của Hồ Xuân Hương thật đa nghĩa. “Xuân” là mùa xuân của đất trơi, mùa xuân của tuần hoàn. “Xuân” là tuổi xuân của một đời người, xuân ấy một đi không bao giờ trở lại. Nói như thi sĩ Xuân Diệu: “ Nói làm chi xuân vẫn tuần hoàn- Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại!” (Vội vàng). Đó là một tâm sự rất buồn, một nỗi sầu nhân thế vạn cổ, nó xuyên suốt từ thơ ca trung đại sang thơ ca hiện đại.Hai từ “lại” xếp cạnh nhau một câu thơ nhưng mang hai ý nghĩa khác nhau: từ “lại” thứ nhất mang nghĩa “thêm lần nữa”; từ “lại” tiếp theo mang ý nghĩa của “sự tuần hoàn”, “sự trở lại”. Mùa xuân của đất trời trở lại thì ngày xanh của tuổi xuân lần lượt ra đi. Cách nói giảm dần càng làm cho nghịch cảnh éo le hơn: Mảnh tình- san sẻ- tí- con con. Mảnh tình đã là bé, lại bị “san sẻ” trở nên nhỏ bé hơn, cuối cùng chỉ còn “tí con con”, thật là tội nghiệp! Người phụ nữ trong bài thơ sau những vật vã gắng gượng vươn lên, vẫn không tránh khỏi bi kịch bởi vì thời đại ấy chưa thể chỉ ra lối thoát cho họ.
Tự tình II hàm chứa ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Đó là tiếng lòng đau buồn, phẫn uất trước duyên phận hẩm hiu,là gắng gượng vẫy vùng vươn lên nhưng rốt cuộc vẫn không thoát khỏi bi kịch của nữ sĩ. Bài thơ cho thấy khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc mãnh liệt và tài năng độc đáo của “Bà chúa thơ Nôm” trong nghệ thuật sử dụng từ ngữ và xây dựng hình tượng.
28 tháng 5 2017
Tình yêu của Romeo- Giuliet diễn ra trong hoàn cảnh hai dòng họ có mối thù truyền kiếp
- Nỗi ám ảnh xuất hiện nhiều trong suy nghĩ Giuliet, khiến nàng băn khoăn lo cho người yêu
- Thái độ của Rô-mê-ô ngày càng quyết liệt hơn, sẵn sàng từ bỏ dòng họ để tới với tình yêu
- Cả hai đều ý thức được sự thù hận, song tình yêu của họ vượt lên trên hận thù của dòng họ
- Bài thơ vừa nói lên bi kịch, của tuổi xuân, của duyên phận. Trong quang thời gian đẹp nhất của người con gái lại phải mang thân phận vợ lẽ, chăn đơn gối chiếc. Phải sống trong cảnh chồng chung, phải san sẻ tình cảm của mình cho người khác.
- Hồ Xuân Hương vẫn luôn khát khao hạnh phúc, gồng mình lên để chống lại sự nghiệt ngã của số phận.