nêu cảm nghĩ của em về vẻ đẹp của hà nội trong bài ca dao (15 dòng): gió đưa cành trúc la đà tiếng chuông Trấn Vũ cành gà Thọ Xương mịt mù khói tỏa ngàn sương nhịp chày Yên Bái mặt gương Tây Hồ.giúp mk...
Đọc tiếp
nêu cảm nghĩ của em về vẻ đẹp của hà nội trong bài ca dao (15 dòng):
gió đưa cành trúc la đà
tiếng chuông Trấn Vũ cành gà Thọ Xương
mịt mù khói tỏa ngàn sương
nhịp chày Yên Bái mặt gương Tây Hồ.
giúp mk nha
Hà Nội tức cảnh
Phất phơ ngọn trúc trăng tà,
Tiếng chuông Trấn Võ, canh gà Thọ Xương.
Mịt mùng khói tỏa ngàn sương,
Dịp chầy An Thái, mặt gương Tây hồ.
Người có công phiên âm từ chữ Nôm sang chữ quốc ngữ bài thơ này đầu tiên là nhà sưu tập Trần Trung Viên vào đầu thế kỷ 20. Cuối thập kỷ 50 đầu thập kỷ 60 của thế kỷ 20, nhà giáo Nguyễn Duy Diễn, tác giả sách luận đề về Dương Khuê đã công bố thêm một phiên bản, có vài tiểu tiết khác so với bản của Trần Trung Viên:
Gió đưa cành trúc la đà
Tiếng chuông Trấn Võ, canh gà Thọ Xương
Mịt mùng khói tỏa ngàn sương
Nhịp chày Yên Thái, mặt gương Tây Hồ.
Về cái sự chuyển hóa bài thơ này thành ca dao cũng có nhiều ý kiến, trong đó có những ý kiến mâu thuẫn, trái chiều. Có tài liệu viết, theo nhà giáo Nguyễn Duy Diễn cho biết, Dương Thiệu Cương – anh ruột của nhạc sĩ Dương Thiệu Tước và tiến sĩ giáo dục Dương Thiệu Tống đã hiệu đính nguyên tác của ông nội mình 2 chi tiết mà không ngại phạm tội “bất kính” vì đã biến thơ thành ca dao.
“Phất phơ ngọn trúc la đà” thành: “Gió đưa cành trúc la đà”
“Mịt mù” thành “mịt mùng”
Song, cũng có nguồn ghi, dựa theo Dương gia phả ký của dòng họ, tham khảo thêm Luận đề về Dương Khuê của Nguyễn Duy Diễn (Nhà sách Khai Trí, Sài Gòn, 1960), tiến sĩ Dương Thiệu Tống đã chép lại nguyên văn bài thơ Hà Nội tức cảnh trong thiên khảo luận Tâm trạng Dương Khuê và Dương Lâm (NXB Văn học, Hà Nội, 1995) kèm theo nhận xét về câu lục mở đầu: “Có người đã sửa đổi câu thơ này là Gió đưa cành trúc la đà, nhưng có lẽ là sai vì làm mất đi ý nghĩa ẩn dụ của toàn câu mà chỉ có ý nghĩa tả cảnh mà thôi!”
Cũng từ nguồn này cho hay, người sửa thơ của Dương Khuê là Phạm Quỳnh (1892 – 1945). Khi có dịp ra Huế, ông mượn nửa bài thơ cũ (của Dương Khuê), thêm bớt đôi chỗ để thành một bài “tức cảnh” cho xứ Huế.
Gió đưa cành trúc la đà
Tiếng chuông Thiên Mụ, canh gà Thọ Xương.
Vậy đã rõ, thay vì phong cảnh Hà Nội, nó đã thành ra phong cảnh Huế. Bấy giờ là tháng 4 – 1918, lần đầu Phạm Quỳnh được ghé chốn Thần Kinh và sau đó thực hiện liền bút ký Mười ngày ở Huế để kịp đăng trên tạp chí Nam Phong (NXB Văn học in lại thành sách, Hà Nội, 2001). Dưới cặp lục bát tân trang, Phạm Quỳnh viết thêm: “Cả cái hồn thơ của xứ Huế như chan chứa trong hai câu ca ấy. Chùa Thiên Mụ là một chốn danh lam, có cái tháp bảy tầng, làng Thọ Xương thì ở bờ bên kia. Đêm khuya nghe tiếng chuông chùa với tiếng gà gáy xa đưa văng vẳng ở giữa khoảng giời nước long lanh mà cảm đặt thành câu ca".
Và cũng bắt đầu từ đó, hai câu lục bát của Phạm Quỳnh nổi lên, chưa hẳn vì hay mà vì thiên ha tranh nhau tranh luận, giành địa danh. Khoan bàn đúng sai, hai câu lục bát này đã gây ra hiệu ứng dư luận thời bấy giờ. Tập I Ca dao xứ Huế bình giải do Ưng Luận soạn thảo (Sở Văn hóa - Thông tin Thừa Thiên - Huế, 1991) phản ánh: "Không ngờ hai câu này đã gây nên nhiều cuộc bàn cãi sôi nổi, vì chùa Thiên Mụ ở Huế mà huyện Thọ Xương ở Hà Nội".
Ở Hà Nội, huyện Thọ Xương thuở xưa kéo dài từ khu vực Nhà Thờ Lớn ra tới Đồn Thủy, tương đương hai quận Hoàn Kiếm và Hai Bà Trưng hiện nay. Nhưng người Huế cũng có lý của người Huế bởi ở Huế, tuy chẳng có làng nào tên Thọ Xương đối ngạn chùa Thiên Mụ qua sông Hương như Phạm Quỳnh nhầm tưởng. Thế nhưng, địa bàn đó có ngọn đồi từng mang tên Thọ Xương. Đó là đồi Long Thọ ở làng Nguyệt Biều, nay thuộc phường Thuỷ Biều, thành phố Huế.
Nếu thế, dù Phạm Quỳnh có công với đất nước và phê bình ông bà không được người Việt chấp nhận nhưng rõ ràng trong trường hợp này, Phạm Quỳnh có dấu hiệu đạo văn, thuổng thơ của Dương Khuê. Thậm chí ăn cắp một cách trắng trợn. Có thể ở thời này, người ta chưa thực sự ý thức về tác quyền nhưng qua cách làm (đổi địa danh rồi khoe khoang, khoác lác) của Phạm Quỳnh.
Và giờ đây, chúng ta cần phải khẳng định, không ai có quyền hiệu đính một vài tiểu tiết của một bài thơ hoàn chỉnh để phù phép nó trở thành ca dao cả. Có chăng, ở thời loạn lạc, khi người ta còn quá nhiều việc để làm nên đành phải chấp nhận như vậy. Khi có điều kiện, phải trả bài thơ ấy về cho Dương Khuê.
mời bạn tham khảo nhé
Bài ca dao Gió đưa cành trúc la đà là một bức tranh tuyệt đẹp về cảnh mùa thu vào buổi sáng sớm nơi kinh thành Thăng Long. Mỗi câu thơ là một cảnh đẹp được chấm phá qua ngòi bút đặc sắc của các tác giả dân gian nhằm ca ngợi cảnh đẹp quê hương:
Gió đưa cành trúc la đà
Tiếng chuông Trấn Vũ, canh gà Thọ Xương
Mịt mù khói toả ngàn sương
Nhịp chày Yên Thái, mặt gương Tây Hồ.
Ca dao dân ca xưa và kể cả không ít những nhà thơ đã tả nhiều về vẻ đẹp thanh bình kinh thành Thăng Long. Cảnh mùa thu thật đẹp, gió nhẹ nhẹ đủ làm gợn sóng mặt hồ Tây, bên bờ hồ liễu rủ biêng biếc. Câu thơ mở đầu cho thấy gió rất nhẹ, gió không thổi mà chỉ đưa nhẹ nhàng làm đung đưa những cành trúc rậm rạp la đà sát mặt đất. Cành trúc được làn gió thu trong trẻo, mát lành vuốt ve êm dịu, cùng vói gió cành trúc khẽ lay động bay cùng chiều gió.
Gió đưa cành trúc la đà
Cảnh đẹp thật gợi cảm, gợi tình trong khí thu mát mẻ trong lành. Câu thơ có màu xanh của trúc, khe khẽ của gió, và đương nhiên khí thu, tiết thu, bầu trời khoáng đạt, những cánh diều vi vu trên không, đằng sau những cành trúc la đà là tiếng oanh vàng thánh thót.
Mùa thu câu cá - Bài thơ nổi tiếng tả cảnh sắc mùa thu nơi đồng bằng Bắc Bộ của Nguyễn Khuyến cũng có gió nhẹ làm mặt ao lăn tăn, chiếc lá thì khẽ đưa vèo. Còn Đỗ Phủ thì “Hai cái oanh vàng kêu liễu biếc”. Đó chính là những tín hiệu mùa thu.
Nếu như ta chỉ cảm nhận bằng thị giác là chính sau những cành trúc la đà mặt đất thì câu thơ thứ hai lại là động là âm thanh.
Tiếng chuông Trấn Vũ, canh gà Thọ Xương
Đây là thủ pháp quen thuộc lấy xa tả gần, lấy động tả tĩnh. Xa xa văng vẳng tiếng chuông Trấn Vũ êm êm gây không khí rộn ràng náo động. Tiếng gà tàn canh Thọ Xương vọng tới. Tiếng chuông ngân vang hoà cùng tiếng gà gáy le te. Âm thanh như tan ra hoà cùng đất trời sương khói mùa thu. Trong làn sương khói, ánh sáng đêm thu bao phủ tràn khắp mọi nẻo, nhịp chuông vang vọng cùng gà gáy như làm cho mọi vật càng mơ màng thơ mộng hơn. Cuộc sống đang say tràn trong niềm vui háo hức:
Mịt mù khói toả ngàn sương
Khói toả mịt mù được đảo lại mịt mù khói toả. Thủ pháp nghệ thuật đảo ngữ làm tăng sự huyền ảo lung linh của cảnh vật, của cuộc sống. Mặt đất một màu trắng mờ, do màn sương bao phủ. Nhìn cận cảnh hay viễn cảnh đều có cảm giác như mặt đất đang chìm trong khói phủ. Cuộc sống yên bình tĩnh lặng, vũ trụ đang quay, thời gian trôi đi, trời trở về sáng. Tiếng chày đều tay từ phường Yên Thái ngân vang dồn dập. Nhịp chày chính là nhịp đập của cuộc sống, sức sống mạnh mẽ của kinh đô này. Bình minh ửng hồng phía đằng Đông xua tan làn sương khói. Hồ Tây mênh mông phẳng lặng như chiếc gương khổng lồ sáng dần lên in hình phố cổ. Đây là hình ảnh trung tâm mặt gương Tây Hồ, một tứ thơ toả sáng làm cho cả bài bừng lên:
Nhịp chày Yên Thái, mặt gương Tây Hồ.
Bài thơ tả cảnh dẹp kinh thành Thăng Long, nhưng thông qua miêu tả cảnh, ẩn chứa tình cảm tự hào về quê hương đất nước:
Rủ nhau chơi khắp Long Thành
Ba mươi sáu phố rành rành chẳng sai
Quê hương đang ngày ngày thay da đổi thịt, cảnh tình thấm vào nhau rung động mãi trong hồn ta. Tâm hồn tác giả thật say sưa mới có những vần thơ hay đến vậy.
Bài ca dao để lại trong ta ấn tượng tuyệt vời về Thăng Long. Nó giúp ta yêu hơn tự hào hơn, về kinh đô ngàn năm văn hiến. Bài ca dao mang vẻ đẹp cổ điển hoa lệ như một bài cổ thi trác tuyệt.
Trích: loigiaihay.com