Question

[Shino Asada]

Cảm nghĩ về tình bà cháu trong bài thơ " Tiếng gà trưa "

Answer 1

[Trần Ngọc Định]

Tình cảm gia đình là một trong những điều thiêng liêng nhất trong cuộc đời mỗi người. Tình mẹ tình cha tình anh chị em ruột thịt là những thứ tình cảm ta dễ dàng bắt gặp nhất. Nhưng khi chiến tranh bùng nổ khi cả đất nước là một chiến trường lớn thì cha mẹ theo tiếng gọi của tổ quốc lên đường ra chiến trận, lùi lại phía hậu phương là bà và cháu nương tựa nhau. Tình cảm bà cháu là một thứ tình cảm cao cả như vậy. Ta đã gặp một người bà cùng đứa cháu nhỏ trong những trận đói quay đói cút của Bằng Việt, giờ nữ sĩ Xuân Quỳnh lại góp thêm vào chân dung về tình bà cháu một góc nhìn mới lặng lẽ mà cũng hết sức tình cảm qua bài thơ Tiếng gà trưa.

Mở đầu bài thơ tác giả dẫn dắt người đọc vào một khung cảnh làng quê hết sức thanh bình vào một buổi trưa :

“ Trên đường hành quân xa dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ
Cục… cục cục tác cục ta
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ”

Đó là một buổi trưa hè im lặng không gian cao và trong dường như bị hút vào cái không khí oi nóng của một ngày hè. Trên đường hành quân người chiến sĩ dừng chân bên một xóm làng để nghỉ ngơi sau quãng đường dài hành quân vội vã. Trong không gian im lặng đó bỗng cất lên một tiếng gà gáy trưa. Tiếng gà như phá vỡ sự tĩnh mịch làm cái bầu không khí đặc quánh như bị pha loãng đánh tan, tiếng gà làm cho tinh thần người chiến sĩ như bớt mệt mỏi, tiếng gà nghe quen lắm, tiếng gà đánh thức làm sống dậy cả một miền kí ức tuổi thơ của người chiến sĩ. Miền kí ức nơi làng quê thanh bình có bà có cháu ấm áp quây quần nơi đó có bà tảo tần sớm hôm với đàn gà và ổ trứng vàng.

Âm thanh tiếng gà được tác giả Xuân Quỳnh sử dụng một cách tài tình tiếng gà là sự chuyển đổi cảm giác từ âm thanh thính giác chuyển qua cảm giác của tâm lý về trạng thái cảm xúc.Kỉ niệm tuổi thơ thật giản dị về đàn gà:

Tiếng gà trưa
Ổ rơm hồng những trứng
Này con gà mái mơ
Khắp mình hoa đốm trắng
Này con gà mái vàng
Lông óng như màu nắng

Kỉ niệm đó gắn liền với hình ảnh những chị gà mái với bộ lông óng mượt. Chị gà mái mơ với những đốm hoa trắng trên lưng như điểm xuyết làm duyên làm dáng, chị gà mái vàng với một bộ lông rực rỡ một màu ánh lên màu nắng sóng sánh như mật ong. Trong những câu thơ này tác giả đã hóa thân và đứng dưới điểm nhìn của một chú bé tinh nghịch hình ảnh được khúc xạ qua lăng kính trẻ thơ trở nên thật sống động tươi mới và giàu sức sống. Với cái nhìn trừu tượng kết hợp với biện pháp so sánh tác giả đã vẽ nên hình ảnh đàn gà của tuổi thơ thật đẹp. Tiếng gà không chỉ xóa tan bầu không khí oi bức mà nó còn dẫn dắt dòng suy nghĩ về người bà tảo tần

    

Tiếng gà trưa
Có tiếng bà vẫn mắng
“Gà đẻ mà mày nhìn
Rồi sau này lang mặt”
Cháu về lấy gương soi
Lòng thơ dại lo lắng.

Đàn gà là sự chăm chút của bà bà chăm từng quả trứng hồng để sau bán đi mua áo cho cháu, tiếng bà mắng yêu đứa cháu hay nhìn trộm gà đẻ thật đáng yêu làm sao. Tiếng bà mắng yêu hay là sự quan tâm săn sóc của bà dành cho đứa cháu mà rất mực yêu quý. Trẻ thơ thật ngây ngô và đáng yêu. Nghe bà mắng mà cháu lại tưởng thật, sợ bị lang mặt nên hay lấy gương soi. Sự miêu tả tâm lý trẻ thật hồn nhiên trong trẻo quả thật là tài năng của nữ sĩ Xuân Quỳnh. Phải yêu trẻ lắm thấu hiểu trẻ thì mới viết được ra những vần thơ như vậy. Tác giả đang viết về người chiến sĩ lúc còn bé hay là đang viết về chính những miền cảm xúc của bản thân mình.

Tiếng gà trưa
Tay bà khum soi trứng
Dành những quả chắt chiu
Cho con gà mái ấp
Cứ hàng năm hàng năm
Khi gió mùa đông tới
Bà lo đàn gà toi
Mong trời đừng sương muối
Để cuối năm bán gà
Cháu được quần áo mới

Trong khổ thơ này hình ảnh người phụ nữ tảo tần hôm sớm hiện lên rõ nét. Tượng đài vĩ đại về người phụ nữ Việt Nam được vẽ lên. Bà chắt chiu từng quả trứng hồng để cho gà ấp, rồi bà lại lo sương muối sẽ chết đàn gà rồi đây, cháu sẽ không có quần áo mới mặc tết để có thể bằng bạn bằng bè. Ôi tình bà giản dị mà thiêng liêng cao quý quá. Điệp từ hàng năm hàng năm cho thấy sự nhẫn nại gắng gượng qua bao nhiêu gian khó để vì con vì cháu của cuộc đời bà.

Ôi cái quần chéo go
Ống rộng dài quét đất
Cái áo cánh trúc bâu
Đi qua nghe sột soạt

Món quà giản dị tuổi thơ là niềm vui của cháu cũng là hạnh phúc lớn lao của bà. Thấy cháu vui là bà quên hết muộn phiền cơ cực. Đức hi sinh của bà thật lớn lao

Tiếng gà trưa
Mang bao nhiêu hạnh phúc
Đêm về cháu nằm mơ
Giấc mơ hồng sắc trứng

Niềm vui nhỏ bé của cháu suốt quãng thời gian thơ ấu là hình ảnh bà đàn gà và ổ trứng hồng, tuy nhỏ bé thôi nhưng nó đã nuôi dưỡng cháu để đến một ngày

Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ

Khổ thơ cuối mang sức tải nặng chủ đề. Từ tình yêu quê hương yêu bà đã biến thành lòng yêu tổ quốc. Đó là động lực thôi thúc cháu đứng lên gia nhập quân đội chiến đấu và bảo vệ tổ quốc.Trong một phần máu thịt tổ quốc có bà có đàn gà tuổi thơ là một miền kí ức êm dịu nhất của cuộc đời chiến sĩ. Với giọng thơ nhẹ nhàng dạt dào cảm xúc của một nữ thi sĩ, hình ảnh tiếng gà trở đi trở lại ở mỗi khổ thơ tác giả đã vẽ lên một bức tranh làng quê thật thanh bình thật đẹp.
Tiếng gà trưa sự tần tảo của bà là những dư vị ngọt ngào nhất còn đọng lại trong tâm hồn mỗi độc giả mỗi khi nhớ về bài thơ này.

Answer 2

[Thảo Phương]

Xuân Quỳnh là một nhà thơ nổi tiếng. Bài thơ Tiếng gà trưa được viết vào những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Mĩ. Bài thơ thể hiện tình cảm gần gũi, bình dị trong cuộc sống của người chiến sỹ. Đó là những rung cảm của một trái tim yêu nước, yêu gia đình và yêu người thân thắm thiết. Tình yêu ấy luôn vang vọng trong tâm hồn người lính xa nhà, dù bất cứ lúc nào.

Mở đầu bài thơ là cảm xúc của tác giả khi nghe tiếng gà trưa:

Trên đường hành quân xa
Dừng chân bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai nhảy ổ:
"Cục...cục tác cụ ta"
Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ.

Tiếng gà nhảy ổ ban trưa ấy đã cất lên nơi xóm nhỏ. Nó là hình ảnh quê hương đang in đậm trong tâm hồn người chiến sĩ xa nhà. Cả một hồi ức kỉ niệm tuổi thơ hiện về trong tâm trí họ. Một chặng đường bắn bó với quê nhà với những hình ảnh thân thương:

Tiếng gà trưa
Ổ rơm hồng những trứng
Này con gà mái tơ
Khắp mình hoa đốm trắng
Này con gà mái vàng,
Lông óng như màu nắng.

Cùng với cảnh vật quê nhà, hình ảnh người bà hiện lên thật xúc động. Bà lúc nào cũng chắt chiu dành dụm để chăm lo cho cháu. Bà săm soi từng quả trứng, chăm sóc từng con gà, mong gà chóng lớn để cháu có được quần áo mới sau mỗi năm bán gà. Ôi! Lòng bà thật bao la. Người đã "Lận đận biết mấy nắng mưa" để mang lại hạnh phúc cho cháu, nhen nhóm trong lòng đứa cháu yêu của mình một tình cảm sâu sắc: Tình yêu Tổ quốc bao la, tình yêu gia đình đằm thắm. Cháu chẳng bao giờ quên hạnh phúc mà bà đem đến, cháu lớn khôn trong vòng tay thương yêu của bà. Người cháu đã trưởng thành đi lên đường theo tiếng gọi của non sông, cháu đã xa nơi có căn nhà ấm áp, xa làn khói trắng vờn trong sương sớm bay lên từ ngọn lửa mà người bà đã nhen lên mỗi sáng, xa vòng tay ấp iu nồng đượm của bà, xa tiếng gà trưa cùng với những sắc trứng hồng. Người cháu đã cùng tâm trạng với bao người lính xa nhà:

Giờ cháu đi xa - có ngọn khói trăm tàu
Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả
Nhưng vẫn chẳng lúc nào quên nhắc nhở
Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa?

Tình bà cháu cao đẹp và thiêng liêng, kì diệu. Đó là động lực giúp đứa cháu của bà quên đi sự nhọc nhằn gian khổ trong cuộc kháng chiến trường kì. Tình bà cháu thắm đượm đã giúp người chiến sĩ có tinh thần bất diệt, quyết tâm chiến đấu để bảo vệ đất nước, bao vệ quê hương yêu dấu của mình, nơi ấy có người bà ngày đêm mong đợi cháu về, mong đợi cháu cùng đồng đội chiến thắng kẻ thù. Để đáp lại tình yêu của bà, người chiến sỹ đã quyết tâm hoàn thành sứ mệnh:

Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu Tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ.

Đó là tình cảm dấy lên từ lòng biết ơn sâu nặng, sự trân trọng những kỉ niệm ở quê hương từ tâm hồn người lính. Càng yêu bà, người cháu lại nêu cao tinh thần chiến đấu. Càng nhớ bà, người chiến sỹ càng hăng hái tiến lên phía trước để sớm hoàn thành nhiệm vụ. Hình ảnh của bà đã nâng cảm xúc của người lính bay bổng dạt dào, hướng về cội nguồn, hướng về quê hương, hướng về đất nước thân yêu.

Tình bà cháu trong bài thơ rất cao đẹp. Tấm lòng nhân hậu của bà đối với cháu thật bao la, sâu thẳm và không bao giờ vơi cạn. Lòng biết ơn sâu sắc, sự thầm lặng nhớ nhung của cháu đối với người bà yêu dấu cũng thật lớn. Tình cảm ấy đã khơi dậy trong lòng ta một tình yêu gia đình, yêu quê hương đất nước. Tình yêu ấy thật mãnh liệt trong tâm hồn người lính trong bước đường chiến đấu.