Cuộc chạm trán trên đại dương là một văn bản rất ý nghĩa khi đã đề cao sự thám hiểm ,đam mê khám phá của các nhà khoa học. Văn bản để lại ấn tượng trong lòng người đọc bởi hình ảnh của  tàu ngầm dưới con mắt của nhân vật "tôi"sau khi bị ngất .Sau khi hồi phục nhân vật tôi đã trèo lên lưng chiếc tàu ngầm lấy chân gõ gõ thì nhận lại được sự cứng cáp đến từ "con vật".Hàng loạt những câu hỏi đã hiện ra trước mắt nhà thám hiểm về sự lạ lẫm của con vật không chỉ độ cứng mà  cái lưng đen bóng cũng nhẵn nhụi có chút vẩy thì ra nó là được làm bằng thép. Giờ phút này nhà thám hiểm mới phát hiện ra một sự thật về hiện tượng kỳ lạ của thiên nhiên mà các nhà thám hiểm theo đuổi bấy lâu nay thì ra lại là sản phẩm của con người tạo ra.  Đoạn văn trên được viết hướng tới nội dung: tình huống nhân vật tôi cảm nhận về tàu ngầm hiện tượng thiên nhiên kỳ lạ. Các câu trong đoạn văn đều hướng vào một chủ đề và được sắp xếp theo một trình tự hợp lí. 

   Khi tàu tiến lại gần con cá hơn, Nét Len liền phóng mũi lao lên không trung thật nhanh và mạnh mẽ. Mũi lao chạm vào lớp da của con cá, nhưng không hề xuyên qua được, mà chỉ kịp tạo nên một tiếng kêu lanh lảnh như hai mảnh kim loại chạm vào nhau, rồi văng ra. Rồi bỗng điện tắt ngay lập tức, từ con cá lớn, hai cột nước khổng lồ phun ra dữ dội, đổ ập xuống boong tàu khiến tất cả mọi người ngã văng ra. Thân tàu phát ra tiếng kêu răng rắc như một tín hiệu đáng sợ. Và sau đó, trong tiếng la hét của chúng tôi, con tàu chìm dần xuống biển. Còn tôi, dù đã cố gắng nhưng vẫn bị làn sóng đánh chìm xuống độ sâu gần 6 mét. Tuy nhiên, tôi không hề bị mất tinh thần, mà vẫn cố gắng tìm cách ngoi lên.

→ Thuyết minh:

- Tính mạch lạch: các câu văn kể lại quá trình bắt con cá kình theo trình tự thời gian

- Tính liên kết:

  +Phép thế: từ “con cá” ở câu 2 được thay bằng “con cá lớn” ở câu

• Phép nối:
• “rồi” nối câu 2 và 3
  • “và sau đó” nối câu 4 và 5
  • “còn” nối câu 5 và 6
  • “tuy nhiên” nối câu 6 và 7

 Khi con tàu tiến lại gần vật thể màu đen nổi trên mặt nước, tôi đã nhìn rõ đó là một con cá thiết kình. Không giống như tưởng tượng, kích thức của nó lớn hơn rất nhiều. Tôi bắt đầu ngắm kĩ con cá hơn. nó chắc không dài quá tám mươi mét. Chiều ngang khó xác định, nhưng cả ba chiều đều cân đối đến lạ. Sau khi đã quan sát kĩ, chúng tôi quyết định khởi động tàu chiến lao thẳng về phía con cá, nhưng tốc độ không theo kịp nó.

=>tính mạch lạc và liên kết

-nội dung chính: Nói về cuộc chạm trán với "con cá thiết kình"

-Trình tự sắp xếp câu văn hợp lí. Các câu văn xoay quanh dề tài về "con cá" và những người trên tàu chiến.

-Phép thế:"Nó" thay cho từ "con cá"

-Từ đồng nghĩa trong ngữ cảnh: con tàu - tàu chiến

-phép lặp: "con cá"," nó"

Tàu chỉ cách con cá hơn sáu mét. Cánh tay nét  Nét Len liền phóng mũi lao sắt lên không trung. Một tiếng kêu lanh lảnh như tiếng kim loại chạm nhau . Ánh điện tắt phụt  Hai cột nước khổng lồ ập xuống boong tàu, quật ngã mọi người. Tàu kêu răng rắc nghe thật đáng sợ. Tôi chưa kịp bám lấy thành tàu thì đã bị ngã xuống biển. Rồi, tôi chìm xuống sâu khoảng sáu mét. Không bị mất tinh thần, tôi cố gắng hết sức bơi .                                                                                                                                                                                                                       -   Tính mạch lạc : Các câu trong đoạn văn trên điều hướng về một nội dung                                                                                  -  Tính liên kết                                                                                                                                                                                              Nội dung : Kể về việc Nét Len phóng mũi lao sắt  vào con cá thiết kình  và việc con tàu gặp nạn                                                                 Hình thức : Sử dụng phép liên kết ( Phép lặp lại : tàu, tôi )

Bấy giờ, tàu chỉ cách con cá hơn sáu mét. Nét Len liền phóng mũi lao sắt lên không trung. Mọi người đều nghe thấy một tiếng kêu lanh lảnh phát ra. Điện tắt phụt. Hai cột nước khổng lồ ập xuống boong tàu, quật ngã mọi người. Tàu kêu răng rắc nghe thật đáng sợ. Khi tôi còn chưa kịp bám lấy thành tàu thì đã bị ngã xuống biển. Tôi chìm xuống sâu khoảng sáu mét. Không bị mất tinh thần, tôi cố gắng hết sức bơi.

- Tính mạch lạc: các câu trong đoạn văn đều hướng về một nội dung.

- Tính liên kết:

• Nội dung: kể về việc Nét Len phóng mũi lao vào con cá thiết kình và con tàu gặp nạn.
• Hình thức: sử dụng phép liên kết (Phép lặp: tàu, tôi)

tất cả chúng tôi đã nhìn thấy con cá thiết kình và muốn đuổi bắt nó. Lò hơi hoạt động mạnh, chân vịt bắt đầu quay bốn mươi ba vòng một phút. Đồng hồ chỉ tốc độ mười tám phẩy năm hải lí một giờ, tàu chạy với tốc độ nhanh nhất . Nhưng thật kinh khủng, nó cũng bơi với tốc độ y như vậy. Thế nên trong suốt một giờ, chiếc tàu chiến không thể tiến gần nó thêm được một sải nào! Chúng tôi thấy hoang mang khi một trong những chiếc tàu chạy nhanh nhất của hạm đội mỹ mà không chạy nhanh và đuổi kịp một con cá! 

- Mạch lạc và liên kết của đoạn văn: 

+ Các câu văn được sắp xếp theo trình tự đuổi bắt con cá thiết kình, tâm trạng , suy nghĩ của những người thủy thủ trên tàu khi đuổi bắt cá thiết kình 

+ Hình thức: Sử dụng phép thế, từ nó thay cho con cá thiết kình; cum từ chiếc tàu chạy nhanh nhất của hạm đội mỹ thay cho tàu chiến. Phép nối từ nhưng nối câu 3 và 4, từ thế nên nối câu 4 và câu 5

Sau khi vào trong chiếc tàu ngầm, tôi đã phải sửng sốt về nó. Bởi vì trong tàu không khác gì một chiếc tàu bình thường cả. Nước không thể xâm nhập vào đây, nhưng tất cả đều cười nói bình thường, không có dấu hiệu gì của việc thiếu không khí. Sau đó, chúng tôi được dẫn đi gặp thuyền trưởng Nê-mô. Trông ông cao to, lực lưỡng và là người có chiều sâu. Như vậy là chúng tôi đã được cứu sống sau khi bị mắc kẹt trong con tàu. Lúc ấy, chúng tôi chẳng nghi ngờ gì về khả năng đặt quan hệ vào những người trên chiếc tàu ngầm này.

- Mạch lạc và liên kết của đoạn văn:

+ Các câu văn được sắp xếp theo mạch từ lúc bị mắc kẹt cho tới tâm trạng và suy nghĩ của nhân vật “tôi”.

+ Hình thức: Sử dụng phép nối “sau đó”, “như vậy”, “lúc ấy”. Sử dụng phép thế “nó” cho “chiếc tàu ngầm”.  

Trong giây phút đó,tôi cảm thấy cuộc tìm kiếm của chúng tôi đã kết thúc,và từ nay sẽ khôn bao giời gặp quái vật nữa.Nhưng tôi đã lầm,mười giờ năm mươi phút ngày hôm ấy ,cách tàu ba Hải lí đã ừng lên ánh điện chói như đêm trước.Con cá nằm yên,thuyền trưởng Phác - ra - guýt ra lệnh tàu chạy từ từ để đối thủ khỏi thức giấc.Lúc đó,Nét lên lại vị trí chiến đấu, tàu lin - côn lặng lẽ tới cách con cá bốn trăm mét,đến khi tàu cách con cá hơn sáu trăm mét,cánh tay Nét bỗng giơ cao,phóng lưỡi lao sắt lên khong trung,một tiếng kêu lanh lảnh phát ra như tiếng kim loại chạm nhau.Điện tắt phụt.Hai cột nước khổng lồ ập xuống boom tàu,quật ngã mọi người.Tàu kêu răng rắc nghe thật đáng sợ.Tôi chưa kịp bám lấy thành tàu thì đã ị ngã xuống biển.Và rồi tôi chìm xuống khoảng sáu mét.Không bị mất tinh thần,tôi cố gắng hết sức bơi.                                                                                                   * Tính mạch lạc: các câu trong đoạn văn đều hướng về nội dung                                                                             * Tính liên kết :                                                                                                                                                             + Nội dung chính: của đoạn văn nói về cuộc đuổi bắt con cá Thiết Kình                                                                   + Các câu văn được sắp xếp theo trình tự hợp lí:Nguyên nhân - Kết quả (từ tốc độ bơi của con cá đến tâm trạng của các thủy thủ)

trong giây phút đó chúng tôi đã nghĩ cuộc tìm kiếm đã kêt thúc . Nhưng cho đến mười giờ năm mươi phút tối , cách tàu ba hải lí lại bừng lên ánh điện chói như đêm trước .thuyền trưởng phác-ra-guýt liền cho con truyền chạy chậm lại để khỏi thức giấc. Nét liền vào vị trí chiến đấu . T àu Lin-côn lặng lẽ tiến về phía con cá 400m , lúc đó trên boom tàu hoàn toàn im lặng , mọi người đều nín thở . Lúc chỉ còn cách con cá hơn sáu mét cánh tay Nét bỗng giơ cao , phóng mũi lao sắt lên không trung . Một tiếng kêu lanh lảnh phát ra như tiếng kim loại cham nhau.
- Sự liên kết và mạch lạc:

+ liên kết và mạch lạc : đoạn văn luông hướng về nội dung chính đó là cuộc đuổi bắt con cá thiết kình 

+ hình thức sử dụng phép thế: " con cá " thay cho " con cá thiết kình"