Đọc đoạn trích sau:
Bà ngoại bị bệnh quên sau khi nhận được tin cậu Út tôi mất. Cái tin này nghe nói bay từ biên giới về vào một buổi sáng rất đẹp trời. Hôm đó cóc nhái kêu rộn mặt ao. Mưa rào vừa xuống rửa sạch đường làng lát gạch đỏ. Nắng lên đứng tha thướt ngoài bờ rặng. Bà ngoại tôi đứng nhìn cái tin trên giấy báo, rồi ngã đánh cạch xuống thềm nhà, cái đầu đập cạch xuống thì đúng hơn. Khi bà ngoại tỉnh dậy, ai hỏi cũng không nhớ gì mấy. May thế, mẹ tôi bảo nhờ vậy mà không phải nhìn thấy bà khóc.
Bà ngoại tôi nhận cái giấy như thế là cái thứ ba. Khi nhận cái thứ hai, báo tin cậu thứ hai của tôi, thì ông ngoại tôi không chịu đựng được, nằm xuống luôn dưới đất. Bà ngoại tôi có lên tận trường sĩ quan bảo cậu Út tôi về làng làm ruộng. Nhưng cậu nhất định thích đeo lon sĩ quan, cậu giải thích với bà vậy nên bà đành chịu.
Mấy chị em tôi hay phải chạy sang với bà ngoại mỗi khi ăn cơm chiều xong, vì đấy là việc phải làm, không ai tị nạnh ai.
Tôi chạy sang hỏi bà: “Bà ngoại ơi bà ăn cơm chưa?”
Bà ngoại tôi lúc lắc mái đầu già quá là già, cười cười: “Cháu ra xem ngoài sân có phải gió đã về không?”
Tôi chạy ra sân nghe ngóng. Tôi nghe thấy tiếng gì ù ù: “Bà ơi, đúng rồi, gió đã về.”
Bà ngoại tôi cười, mặt nhăn quá là nhăn, hàm răng sún sún chỉ còn vài cái như mấy hạt ngô lép.
Trong giấc mơ, tôi thấy cả ba cậu của tôi đang cùng ùa vào nhà. Cậu Nhất tôi hiền lành nhất nhà. Cậu Hai thì nghiêm nghị lạnh lạnh. Còn cậu Út lém lỉnh hơi lỏi một tí. Cả ba cậu đều cùng bẹo má tôi. Cậu Nhất hiền lành nên bẹo mà êm êm. Cậu Hai bẹo má tôi mà như đang nặn cục bột. Cậu Út cười ha ha, để cậu bẹo thật kêu nhá. Ái cha, giờ thì tôi biết vì sao bà ngoại nhất định không chịu đi sang nhà tôi ở.
Ngoài sân, gió thổi qua hiên nhà. Bà ngoại tôi lại hỏi: “Cháu ơi, gió có phải đã về không?”
Tôi cựa mình, ngáp ngáp rồi trả lời bà: “Bà ơi, đúng rồi. Gió đã về rồi.”
Ngày nào tôi cũng chuẩn bị nhìn cho kỹ, nghe cho tinh. Tôi chỉ sợ gió về mà không biết để báo cho bà. Bà ngồi chải tóc, những sợi tóc mềm mại lọt qua kẽ tay già ơi là già, rơi rơi theo từng cơn gió.
Tôi lên bảy tuổi nên phải đi học. Ở lớp tôi tập tô và nắn nót viết chữ BÀ. Tôi có bà nội nữa, nhưng bà nội tôi đã đi rất xa, từ khi chưa có tôi trên đời. Nên khi viết chữ bà, tim tôi run lên hai tiếng bà ngoại. Tôi ngồi trong lớp tập viết, bên tai cứ nghe tiếng gió thổi luôn.
Rồi tôi phân biệt được các loại gió.
Khi gió dịu dàng bay về mơn man là lúc các cậu tôi ngủ, đầu gối lên nhau, chân gác lên nhau, theo kiểu gì thì tôi không nhìn ra rõ lắm. Khi gió thổi vù vù là y rằng các cậu đang đùa nghịch giống như lũ trẻ con lớp một lớp hai chúng tôi. Khi gió gừ gừ cắn cảu là lúc các cậu tôi sôi bụng đói. Thật tệ, lúc tôi đói thường cắn răng mà chịu, hoặc chạy ra chum múc nước mưa uống. Nhưng các cậu tôi không uống nước mưa chống đói. Có thể nước mưa không còn thích hợp với các cậu nữa.
(Lược một đoạn: Mẹ tôi về thuyết phục bà ngoại đưa mẹ con cô Hồng về. Đứa con của cô là con của cậu Út. Nay cô muốn cho con trai về nhận bà nội.)
Bà ngoại tôi thì cứ thầm thì: “Cảm ơn con đã không thành gió, đã sống trên đời này với mẹ...”
Mẹ tôi lảng đi, nì nèo: “Thế mẹ đừng quên uống thuốc nữa đấy nhé. Có em Hồng về nhà ở, mẹ đừng quên quên nhớ nhớ nữa đấy...”
“Ừ, mẹ sẽ nhớ.”
Mẹ tôi đi rồi, bà ngoại tôi bảo:
“Bà nói cho cháu biết một bí mật nhé. Khi cậu Út cháu đi, cậu có chạy về bảo với bà: mẹ không được khóc thì con sẽ về thăm mẹ luôn. Khi nào ngoài ngõ có cơn gió về là con với các anh về thăm mẹ đấy. Thực ra bà không điên đâu. Bà chỉ không muốn ông ngoại cháu với các cậu nhìn thấy bà khóc.”
Ôi, bà ngoại điên của tôi. [...]
(Trích: Gió thổi – Võ Thị Xuân Hà – Truyện ngắn chọn lọc báo Nhân dân – Nhà xuất bản Văn học 2019; Tr.77-81)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1 (0,5 điểm): Xác định nhân vật chính của truyện.
Câu 2 (0,5 điểm): Chỉ ra lý do bà ngoại bị bệnh quên được đề cập đến trong truyện.
Câu 3 (1,0 điểm): Nêu ý nghĩa của những lời thoại mà bà ngoại nói với nhân vật tôi: “... có phải gió đã về không?”, “... gió có phải đã về không?”.
Câu 4 (1,0 điểm): Trình bày hiệu quả của việc sử dụng biện pháp tu từ nhân hóa trong câu sau: “Khi gió dịu dàng bay về mơn man là lúc các cậu tôi ngủ, đầu gối lên nhau, chân gác lên nhau, theo kiểu gì thì tôi không nhìn ra rõ lắm.”
Câu 5 (1,0 điểm): Từ nội dung của truyện, anh/chị có suy nghĩ gì về những con người từng trải qua mất mát vì chiến tranh? (trình bày khoảng 5 – 7 dòng)
e ko biết
Câu 1 (2,0 điểm):
Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) phân tích hình ảnh làng quê qua cảm nhận của nhân vật trữ tình.
Trong đoạn trích, hình ảnh làng quê hiện lên qua cảm nhận sâu sắc và đầy xúc động của nhân vật trữ tình. Đó không chỉ là một không gian địa lí, mà còn là nơi chất chứa những tầng sâu ký ức, tình cảm và lịch sử. Làng quê gắn liền với những chi tiết cụ thể như “vết nứt cổng làng”, “mùi rơm rạ”, “tiếng chim hót”, “mái ngói vút cong” – tất cả gợi lên một không gian quen thuộc, bình dị nhưng đậm đà bản sắc. Qua đó, người đọc cảm nhận được sự gắn bó máu thịt giữa con người và nơi chôn nhau cắt rốn. Đặc biệt, làng quê còn là cái nôi nuôi dưỡng tâm hồn, là điểm xuất phát cho biết bao thế hệ đã lớn lên, đi xa và thành danh, góp phần dựng xây đất nước. Với nhân vật trữ tình, làng quê không chỉ là ký ức mà còn là cội nguồn sức mạnh, là nơi lưu giữ truyền thống và khơi nguồn cho khát vọng tương lai. Chính cảm nhận tha thiết, chân thành ấy đã làm nên vẻ đẹp thiêng liêng của làng quê trong tâm hồn người con xa xứ.
Câu 2 (4,0 điểm):
Bài văn nghị luận: Sử dụng mạng xã hội một cách thông minh trong thời đại công nghệ số
Trong thời đại công nghệ số, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống, đặc biệt là với giới trẻ. Facebook, TikTok, Instagram, YouTube... không chỉ là công cụ kết nối, giải trí, mà còn là không gian học tập, chia sẻ tri thức và phát triển cá nhân. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích, việc sử dụng mạng xã hội thiếu kiểm soát đang gây ra nhiều tác động tiêu cực đến tâm lý, hành vi và nhận thức của nhiều bạn trẻ. Do đó, việc sử dụng mạng xã hội một cách thông minh là yêu cầu cấp thiết hiện nay.
Sử dụng mạng xã hội một cách thông minh trước hết là biết chọn lọc nội dung phù hợp và có giá trị. Mạng xã hội là một "biển thông tin" khổng lồ, trong đó không thiếu những tin giả, thông tin tiêu cực hay độc hại. Người dùng thông minh là người biết tiếp nhận những gì tích cực, có lợi cho việc học tập, phát triển kỹ năng, và biết tránh xa những nội dung gây nhiễu loạn nhận thức hoặc dẫn đến hành vi lệch chuẩn.
Thứ hai, sử dụng mạng xã hội hiệu quả còn là biết giới hạn thời gian và không để bản thân phụ thuộc quá mức. Nhiều bạn trẻ hiện nay có xu hướng “nghiện” mạng xã hội, sống ảo, đánh mất sự kết nối thực tế với gia đình, bạn bè, thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần. Sử dụng thông minh là khi ta biết cân bằng giữa thế giới ảo và đời sống thật, không để mạng xã hội chi phối cảm xúc và lối sống cá nhân.
Bên cạnh đó, người sử dụng mạng xã hội thông minh còn phải có trách nhiệm với hành động của mình. Trên không gian số, mỗi lời bình luận, mỗi lượt chia sẻ đều có thể tạo nên ảnh hưởng lớn. Vì vậy, giới trẻ cần học cách sử dụng ngôn ngữ văn minh, tôn trọng người khác, và lan tỏa những giá trị tốt đẹp thay vì tham gia vào các “drama” hay phong trào tiêu cực. Chính sự ý thức trong từng hành động nhỏ sẽ góp phần xây dựng một môi trường mạng lành mạnh, nhân văn.
Mạng xã hội không xấu, vấn đề nằm ở cách chúng ta sử dụng nó. Là người trẻ trong thời đại công nghệ số, chúng ta cần trang bị cho mình tư duy phản biện, kỹ năng số, và bản lĩnh cá nhân để làm chủ mạng xã hội, thay vì bị nó điều khiển. Biết tận dụng mạng xã hội đúng cách sẽ giúp chúng ta học hỏi, kết nối và phát triển bản thân một cách toàn diện hơn.
Tóm lại, trong thời đại số, sử dụng mạng xã hội một cách thông minh không chỉ là lựa chọn cá nhân, mà còn là trách nhiệm xã hội. Đó là cách mỗi người trẻ góp phần xây dựng một môi trường mạng văn minh, lành mạnh, góp phần phát triển xã hội theo hướng tích cực và bền vững.
CHO CON TÍCH