(4,0 điểm) Đọc văn bản và thực hiện những yêu cầu từ câu 1 đến câu 5:
NGÔI SAO
Bố đi công tác vắng, bà Tâm bị ốm phải đi bệnh viện đúng vào dịp rằm tháng tám. Nhà có người ốm nên ai cũng bận bịu. Hằng ngày, đi làm về mẹ lại vào bệnh viện săn sóc bà nên Trung thu đến mà mẹ không chuẩn bị tết rằm cho bé được như mọi năm. Nhưng bé cũng có một mâm cỗ nhỏ: một quả bưởi vỏ khía thành tám cánh hoa, mỗi cánh hoa cài một quả ổi chín, để bên cạnh một nải chuối ngự và bó mía tím. Tâm rất thích mâm cỗ, em đem mấy thứ đồ chơi bày chung quanh nom rất vui mắt.
Chiều, rồi đêm xuống. Trẻ con bên hàng xóm bập bùng trống ếch, rước đèn ông sao, đèn múi khế, đèn lồng,... thì Tâm lại thấy mâm cỗ của mình không thích bằng. Tâm bỏ mâm cỗ, chạy đi xem đèn. Trong tất cả các đèn, Tâm thích nhất cái đèn ông sao của bạn Hà bên hàng xóm. Cái đèn làm bằng giấy bóng kính đỏ, trong suốt. Ngôi sao được gắn vào giữa vòng tròn có những tua giấy đủ các màu (ý là ngôi sao ở trong bầu trời đấy). Trên đầu ngôi sao cắm ba lá cờ con. Hà còn lấy một tấm ảnh Bác Hồ dán vào giữa ngôi sao. Nến thắp lên trông Bác hồng hào như đang cười với các cháu! Tâm thích cái đèn quá! Nhưng đã tối rồi, mẹ đang ở trong bệnh viện với bà, không ai đi mua đèn cho Tâm được nữa. Thế là Tâm không có đèn. Tâm cứ đi bên cạnh Hà. Mắt không rời cái đèn. Hà cũng biết là bạn mình thích nên thỉnh thoảng Hà lại đưa cho Tâm cầm một lúc, cứ thế cả hai đứa cùng cầm chung cái đèn, reo: "Tùng tùng tùng dinh dinh...".
Mẹ Hà ngồi chơi bên cửa nhìn thấy thế thì gọi con lại, bảo:
– Bố Tâm đi công tác vắng nhà, bà lại ốm, mẹ không có nhà, chưa mua được đèn cho Tâm, con với bạn chơi chung. Chốc nữa chơi xong, con đưa cho bạn đem về treo ở nhà bạn con nhé!
Hà nghĩ một tí rồi gật đầu:
– Vâng ạ!
Đêm gần khuya, cuộc rước đèn tản dần, Hà đưa đèn ông sao cho bạn. Thấy Tâm không nhận, mẹ Hà bảo:
– Cháu cứ cầm đèn về nhà thì mai bác mới cho Hà sang nhà cháu chơi bày cỗ. Thế là Tâm nhận đèn. Đôi bạn nhỏ chia tay nhau bịn rịn.
Hà về nhà đi ngủ. Trong giấc ngủ, em mơ thấy một cô tiên có đôi cánh màu hồng bay đến bên giường, giơ tay vuốt tóc Hà và nói một câu gì đó mà Hà nghe không rõ, Hà vùng dậy, chạy theo. Cô tiên bay ra ngoài cửa sổ. Hà choàng tỉnh dậy, mở mắt nhìn quanh. Chỉ có mẹ ngồi bên cạnh em và trong buồng tối om om. Một vệt ánh sáng từ ngoài cửa sổ hắt vào. Hà nhìn ra ngoài cửa sổ. Ô, lạ chưa, một ngôi sao ở ven trời đang bay vào cửa sổ nhà em! Một ngôi sao vàng óng đứng giữa những chấn song tỏa ra một vòng ánh sáng màu vàng dịu. Gió thổi rung rinh.
– Mẹ ơi, có ngôi sao bay vào nhà mình!
Hà gọi. Nhưng mẹ đang ngủ say, không nghe. Hà nằm im nhìn ngôi sao rồi em ngủ thiếp đi trong những làn gió đầu thu mát.
Sáng hôm sau, Hà dậy sớm. Em vội vàng nhìn ra ngoài cửa sổ. Ô, không phải là ngôi sao đâu, mà là một cái đèn, một cái đèn ông sao giống như cái đèn mà Hà cho Tâm tối hôm qua, chỉ có khác là cái đèn này làm bằng giấy bóng vàng.
– Mẹ ơi, cái đèn của ai treo ở cửa sổ nhà ta thế kia hả mẹ? – Hà hỏi mẹ.
– Đèn của con đấy! – Mẹ nói.
– Đèn của con à? – Hà ngạc nhiên tròn mắt nhìn mẹ.
– Đêm qua, mẹ bạn Tâm đi thăm bà, về mua cho Tâm, Tâm đem sang bảo cho con, con ngủ rồi nên mẹ treo lên cửa sổ.
– Ô, thế mà con lại tưởng có một ngôi sao bay vào nhà mình xem cỗ trung thu!
Hà reo lên rồi ngồi im nhìn cái đèn rực rỡ trong ánh nắng vàng. Em bỗng nghĩ không biết là tối qua Tâm có nhìn thấy ngôi sao bay vào trong cửa sổ nhà Hà không. Mà Tâm có thấy thì chắc là thấy một ngôi sao đỏ.
(Nguyễn Thị Ngọc Tú, trích "Tuyển tập truyện viết cho thiếu nhi từ sau Cách mạng tháng Tám", NXB Giáo dục, 2005)
Câu 1 (1,0 điểm):
a. Xác định ngôi kể được sử dụng trong tác phẩm.
b. Xét theo mục đích nói, câu "Chiều, rồi đêm xuống." thuộc kiểu câu gì?
Câu 2 (1,0 điểm): Khi thấy Tâm và Hà chơi chung đèn, mẹ Hà đã dặn dò con như thế nào? Qua đó, em hiểu gì về nhân vật người mẹ?
Câu 3 (1,0 điểm): Trong tác phẩm, "ngôi sao" không chỉ là chiếc đèn trung thu mà còn mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc. Theo em, hình ảnh "ngôi sao" tượng trưng cho điều gì? Em hãy lí giải ngắn gọn cho câu trả lời của mình bằng chi tiết từ tác phẩm.
Câu 4 (1,0 điểm): Trong khoảng 3 – 5 câu văn, em hãy viết về bài học ý nghĩa nhất mà em nhận được từ tác phẩm.
Câu 1 (1,0 điểm):
a. Ngôi kể trong tác phẩm:
Tác phẩm sử dụng ngôi kể thứ ba. Câu chuyện được kể từ một điểm nhìn bên ngoài, không phải từ nhân vật chính. Người kể chuyện tường thuật lại những hành động, suy nghĩ và cảm xúc của các nhân vật trong câu chuyện.
b. Xét theo mục đích nói, câu “Chiều, rồi đêm xuống.” thuộc kiểu câu gì?
Câu này là một câu trần thuật. Câu này chỉ đơn giản mô tả sự chuyển biến của thời gian, từ chiều đến đêm mà không có yếu tố hỏi, cảm thán hay cầu khiến.
Câu 2 (1,0 điểm):
Khi thấy Tâm và Hà chơi chung đèn, mẹ Hà đã dặn dò con như sau:
Qua đó, em hiểu rằng nhân vật người mẹ rất thấu hiểu và quan tâm đến bạn bè của con mình. Dù cuộc sống có khó khăn, mẹ Hà vẫn dạy con cách chia sẻ và quan tâm đến người khác. Đây là một hành động đầy tình cảm, thể hiện sự nhân hậu, bao dung và trách nhiệm trong cách nuôi dạy con cái.
Câu 3 (1,0 điểm):
Trong tác phẩm, hình ảnh "ngôi sao" không chỉ là chiếc đèn trung thu mà còn mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc. Theo em, hình ảnh "ngôi sao" tượng trưng cho hi vọng, tình yêu thương và sự quan tâm.
Câu 4 (1,0 điểm):
Bài học ý nghĩa mà em nhận được từ tác phẩm là tình bạn và lòng nhân ái. Mặc dù Tâm không có đèn để chơi Trung thu, nhưng sự quan tâm và chia sẻ của Hà đã giúp Tâm cảm thấy vui vẻ và không cô đơn. Điều này cho thấy, trong cuộc sống, sự chia sẻ và quan tâm đến người khác là điều vô cùng quan trọng, giúp cho mọi người xích lại gần nhau hơn và mang lại niềm vui, hạnh phúc cho nhau.