(4,0 điểm) Đọc văn bản và thực hiện những yêu cầu từ câu 1 đến câu 5:
NGÔI SAO
Bố đi công tác vắng, bà Tâm bị ốm phải đi bệnh viện đúng vào dịp rằm tháng tám. Nhà có người ốm nên ai cũng bận bịu. Hằng ngày, đi làm về mẹ lại vào bệnh viện săn sóc bà nên Trung thu đến mà mẹ không chuẩn bị tết rằm cho bé được như mọi năm. Nhưng bé cũng có một mâm cỗ nhỏ: một quả bưởi vỏ khía thành tám cánh hoa, mỗi cánh hoa cài một quả ổi chín, để bên cạnh một nải chuối ngự và bó mía tím. Tâm rất thích mâm cỗ, em đem mấy thứ đồ chơi bày chung quanh nom rất vui mắt.
Chiều, rồi đêm xuống. Trẻ con bên hàng xóm bập bùng trống ếch, rước đèn ông sao, đèn múi khế, đèn lồng,... thì Tâm lại thấy mâm cỗ của mình không thích bằng. Tâm bỏ mâm cỗ, chạy đi xem đèn. Trong tất cả các đèn, Tâm thích nhất cái đèn ông sao của bạn Hà bên hàng xóm. Cái đèn làm bằng giấy bóng kính đỏ, trong suốt. Ngôi sao được gắn vào giữa vòng tròn có những tua giấy đủ các màu (ý là ngôi sao ở trong bầu trời đấy). Trên đầu ngôi sao cắm ba lá cờ con. Hà còn lấy một tấm ảnh Bác Hồ dán vào giữa ngôi sao. Nến thắp lên trông Bác hồng hào như đang cười với các cháu! Tâm thích cái đèn quá! Nhưng đã tối rồi, mẹ đang ở trong bệnh viện với bà, không ai đi mua đèn cho Tâm được nữa. Thế là Tâm không có đèn. Tâm cứ đi bên cạnh Hà. Mắt không rời cái đèn. Hà cũng biết là bạn mình thích nên thỉnh thoảng Hà lại đưa cho Tâm cầm một lúc, cứ thế cả hai đứa cùng cầm chung cái đèn, reo: "Tùng tùng tùng dinh dinh...".
Mẹ Hà ngồi chơi bên cửa nhìn thấy thế thì gọi con lại, bảo:
– Bố Tâm đi công tác vắng nhà, bà lại ốm, mẹ không có nhà, chưa mua được đèn cho Tâm, con với bạn chơi chung. Chốc nữa chơi xong, con đưa cho bạn đem về treo ở nhà bạn con nhé!
Hà nghĩ một tí rồi gật đầu:
– Vâng ạ!
Đêm gần khuya, cuộc rước đèn tản dần, Hà đưa đèn ông sao cho bạn. Thấy Tâm không nhận, mẹ Hà bảo:
– Cháu cứ cầm đèn về nhà thì mai bác mới cho Hà sang nhà cháu chơi bày cỗ. Thế là Tâm nhận đèn. Đôi bạn nhỏ chia tay nhau bịn rịn.
Hà về nhà đi ngủ. Trong giấc ngủ, em mơ thấy một cô tiên có đôi cánh màu hồng bay đến bên giường, giơ tay vuốt tóc Hà và nói một câu gì đó mà Hà nghe không rõ, Hà vùng dậy, chạy theo. Cô tiên bay ra ngoài cửa sổ. Hà choàng tỉnh dậy, mở mắt nhìn quanh. Chỉ có mẹ ngồi bên cạnh em và trong buồng tối om om. Một vệt ánh sáng từ ngoài cửa sổ hắt vào. Hà nhìn ra ngoài cửa sổ. Ô, lạ chưa, một ngôi sao ở ven trời đang bay vào cửa sổ nhà em! Một ngôi sao vàng óng đứng giữa những chấn song tỏa ra một vòng ánh sáng màu vàng dịu. Gió thổi rung rinh.
– Mẹ ơi, có ngôi sao bay vào nhà mình!
Hà gọi. Nhưng mẹ đang ngủ say, không nghe. Hà nằm im nhìn ngôi sao rồi em ngủ thiếp đi trong những làn gió đầu thu mát.
Sáng hôm sau, Hà dậy sớm. Em vội vàng nhìn ra ngoài cửa sổ. Ô, không phải là ngôi sao đâu, mà là một cái đèn, một cái đèn ông sao giống như cái đèn mà Hà cho Tâm tối hôm qua, chỉ có khác là cái đèn này làm bằng giấy bóng vàng.
– Mẹ ơi, cái đèn của ai treo ở cửa sổ nhà ta thế kia hả mẹ? – Hà hỏi mẹ.
– Đèn của con đấy! – Mẹ nói.
– Đèn của con à? – Hà ngạc nhiên tròn mắt nhìn mẹ.
– Đêm qua, mẹ bạn Tâm đi thăm bà, về mua cho Tâm, Tâm đem sang bảo cho con, con ngủ rồi nên mẹ treo lên cửa sổ.
– Ô, thế mà con lại tưởng có một ngôi sao bay vào nhà mình xem cỗ trung thu!
Hà reo lên rồi ngồi im nhìn cái đèn rực rỡ trong ánh nắng vàng. Em bỗng nghĩ không biết là tối qua Tâm có nhìn thấy ngôi sao bay vào trong cửa sổ nhà Hà không. Mà Tâm có thấy thì chắc là thấy một ngôi sao đỏ.
(Nguyễn Thị Ngọc Tú, trích "Tuyển tập truyện viết cho thiếu nhi từ sau Cách mạng tháng Tám", NXB Giáo dục, 2005)
Câu 1 (1,0 điểm):
a. Xác định ngôi kể được sử dụng trong tác phẩm.
b. Xét theo mục đích nói, câu "Chiều, rồi đêm xuống." thuộc kiểu câu gì?
Câu 2 (1,0 điểm): Khi thấy Tâm và Hà chơi chung đèn, mẹ Hà đã dặn dò con như thế nào? Qua đó, em hiểu gì về nhân vật người mẹ?
Câu 3 (1,0 điểm): Trong tác phẩm, "ngôi sao" không chỉ là chiếc đèn trung thu mà còn mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc. Theo em, hình ảnh "ngôi sao" tượng trưng cho điều gì? Em hãy lí giải ngắn gọn cho câu trả lời của mình bằng chi tiết từ tác phẩm.
Câu 4 (1,0 điểm): Trong khoảng 3 – 5 câu văn, em hãy viết về bài học ý nghĩa nhất mà em nhận được từ tác phẩm.
Khi muốn thay đổi cuộc đời, tôi sẽ thay đổi chính bản thân mình
Trong cuộc sống, nhiều người cho rằng việc thay đổi nơi sống có thể mang lại sự đổi mới, một khởi đầu tốt đẹp hơn. Tuy nhiên, câu nói của Neil Gaiman trong "Câu chuyện nghĩa địa" cho thấy một chân lý sâu sắc: "Dù ở đâu chăng nữa, bạn vẫn sẽ mang theo chính mình". Điều này nhắc nhở chúng ta rằng, việc thay đổi cuộc đời không chỉ đơn giản là thay đổi môi trường xung quanh, mà quan trọng hơn là thay đổi chính bản thân mình.
Trước hết, thay đổi nơi ở chỉ là thay đổi bối cảnh, nhưng nếu không thay đổi cách suy nghĩ, thái độ và hành động của bản thân, chúng ta sẽ dễ dàng rơi vào những khó khăn tương tự. Một người mang tâm trạng tiêu cực, luôn thấy mình thất bại, khi chuyển đến một nơi mới, họ vẫn sẽ đối mặt với những vấn đề nội tâm. Thực tế, những người luôn không hài lòng với cuộc sống, dù có ở đâu cũng không thể tìm thấy hạnh phúc thật sự.
Thứ hai, việc thay đổi bản thân giúp ta nhận thức lại giá trị cuộc sống, điều chỉnh những thói quen, suy nghĩ tiêu cực và phát triển những phẩm chất tích cực. Khi thay đổi cách nhìn nhận về thế giới, chúng ta sẽ dễ dàng tìm thấy cơ hội và vượt qua thử thách. Đổi mới bản thân không chỉ là thay đổi bên ngoài mà còn là sự phát triển nội tâm, là việc tìm ra những sức mạnh tiềm ẩn trong chính mình để đối diện với cuộc sống.
Cuối cùng, sự thay đổi bản thân cũng đồng nghĩa với khả năng thích nghi tốt hơn với mọi hoàn cảnh. Dù có sống ở đâu, nếu bản thân chúng ta thay đổi, trưởng thành hơn, chúng ta sẽ có khả năng làm cho cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn, không cần phải trốn chạy hay thay đổi môi trường sống.
Tóm lại, thay vì tìm cách thay đổi hoàn cảnh, chúng ta cần tập trung vào việc thay đổi chính mình. Khi thay đổi bản thân, chúng ta sẽ tự tạo ra cơ hội và không gian mới, nơi mà thành công và hạnh phúc có thể tìm thấy.