Văn hóa của Vương quốc Cam-pu-chia, đặc biệt trong thời kỳ phát triển nhất (thế kỷ IX-XV), có nhiều nét tiêu biểu độc đáo, phản ánh sự giao thoa giữa ảnh hưởng Ấn Độ và các yếu tố bản địa. Dưới đây là những nét tiêu biểu về văn hóa của Cam-pu-chia:
- Tôn giáo và tín ngưỡng:
Phật giáo và Hindu giáo: Vương quốc Cam-pu-chia chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ Ấn Độ, đặc biệt là về tôn giáo. Ban đầu, Hindu giáo chiếm ưu thế, nhưng sau đó Phật giáo trở thành tôn giáo chủ đạo. Các đền thờ như Ăng-co Wat có sự kết hợp giữa tín ngưỡng Hindu và Phật giáo.
Chính sách tôn thờ vua: Các vị vua được xem là thần thánh và có vai trò quan trọng trong việc duy trì sự ổn định và phát triển của vương quốc.
Kiến trúc và nghệ thuật:
Đền Ăng-co: Các công trình kiến trúc nổi bật nhất là những đền thờ tại Ăng-co, với Ăng-co Wat là biểu tượng nổi tiếng của Cam-pu-chia. Kiến trúc này kết hợp giữa nghệ thuật tôn giáo và sự phát triển cao về kỹ thuật xây dựng, với những bức tường chạm khắc tinh xảo, mô tả các câu chuyện thần thoại và lịch sử.
Nghệ thuật điêu khắc: Các tác phẩm điêu khắc đá, đặc biệt là chạm khắc trên các đền, miếu, và tháp, thể hiện sự tinh tế và tài năng của các nghệ nhân Cam-pu-chia. Các hình tượng thần linh, vua và chiến binh thường được khắc họa rất sinh động.
Chữ viết và văn học:
Chữ Khơ-me: Chữ viết của người Cam-pu-chia có nguồn gốc từ chữ Phạn, được sử dụng trong các văn bản hành chính, tôn giáo và văn học. Văn học Cam-pu-chia cổ đại chủ yếu là các tác phẩm tôn giáo, sử thi và thần thoại.
Tác phẩm văn học: Các tác phẩm văn học, như sử thi Reamker (tương tự như Ramayana của Ấn Độ), phản ánh sự giao thoa văn hóa giữa Ấn Độ và Cam-pu-chia.
Nhạc và múa:
Múa cung đình: Múa cổ điển của Cam-pu-chia có sự ảnh hưởng sâu sắc từ nghệ thuật múa Ấn Độ, đặc biệt là múa cung đình. Các điệu múa có thể kể lại các câu chuyện lịch sử, thần thoại và tôn thờ các vị thần.
Nhạc cụ truyền thống: Cam-pu-chia có các loại nhạc cụ truyền thống như đàn dây, trống và đàn gió, được sử dụng trong các buổi lễ tôn giáo và các sự kiện quan trọng.
Nông nghiệp và thủ công:
Canh tác lúa nước: Nông nghiệp, đặc biệt là canh tác lúa nước, là nền tảng của nền kinh tế Cam-pu-chia. Các hệ thống thủy lợi và đập nước được xây dựng để đảm bảo nguồn nước cho sản xuất lúa.
Thủ công mỹ nghệ: Cam-pu-chia cũng nổi tiếng với các sản phẩm thủ công như vải dệt, gốm sứ và các sản phẩm từ gỗ và đá.
Xã hội và tổ chức:
Cấu trúc xã hội: Vương quốc Cam-pu-chia có một hệ thống xã hội phân tầng rõ rệt, với vua đứng đầu, tiếp theo là các quan lại, thương nhân, nông dân và nô lệ.
Quyền lực của vua: Vua không chỉ là người cai trị mà còn được coi là biểu tượng thần thánh, có quyền lực tuyệt đối trong các vấn đề chính trị, tôn giáo và xã hội.
Những nét văn hóa này tạo nên một nền văn minh phát triển rực rỡ ở khu vực Đông Nam Á và có ảnh hưởng lâu dài đối với các quốc gia trong khu vực.
