Trung Quốc từ thời cổ đại đến thế kỉ VII SVIP

I. Điều kiện tự nhiên

Một đoạn của sông Hoàng Hà

- Vùng cư trú chủ yếu của cư dân Trung Quốc thời cổ đại chủ yếu là trung và hạ lưu sông Hoàng Hà. Về sau, họ mở rộng địa bàn cư trú xuống lưu vực Trường Giang.

- Hoàng Hà và Trường Giang đã tác động đến cuộc sống cư dân Trung Hoa:

+ Hoàng Hà là con sông được người dân trìu mến gọi là "sông Mẹ". Mặc dù thường xuyên gây ra lũ lụt, nhưng phù sa màu mỡ của sông Hoàng Hà đã tạo nên một vùng đồng bằng châu thổ phì nhiêu thuận lợi cho việc trồng trọt khi công cụ còn tương đối thô sơ => Nơi đây trở thành cái nôi của văn minh Trung Quốc.

+ Xuôi về phía Nam, vùng đồng bằng rộng lớn ở sông Trường Giang đất đai phì nhiêu, khí hậu ấm áp, thuận lợi cho nhiều loại cây trồng phát triển.

=> Trên vùng đất màu mỡ của hai con sông, những nhà nước cổ đại đầu tiên của Trung Quốc ra đời.

II. Quá trình thống nhất Trung Quốc và sự xác lập chế độ phong kiến dưới thời Tần Thủy Hoàng

- Thời cổ đại của Trung Quốc kéo dài khoảng 2000 năm, gắn với ba triều đại kế tiếp nhau là nhà Hạ, nhà Thương và nhà Chu.

- Trên lưu vực sông Hoàng Hà, Trường Giang khi đó tồn tại hàng trăm tiểu quốc. Giữa các nước thường xuyên xảy ra chiến tranh nhằm thôn tính lần nhau.

- Đến cuối thời nhà Chu, nước Tần dần mạnh lên. Tần Doanh Chính đã lần lượt đánh chiếm các nước, thống nhất Trung Quốc.

- Năm 221 TCN, Tần Doanh Chính lên ngôi hoàng đế, lấy hiệu là Tần Thủy Hoàng. Ông đã thực hiện nhiều chính sách, đặt nền móng cho sự thống nhất và phát triển lâu dài của Trung Quốc về sau.

+ Thống nhất lãnh thổ.

+ Thống nhất hệ thống đo lường.

+ Thống nhất tiền tệ.

+ Thống nhất chữ viết.

- Do sự phát triển của sản xuất, xã hội Trung Quốc cũng phân hóa sâu sắc. Các giai cấp mới phát triển là địa chủ và nông dân lĩnh canh. Quan hệ bóc lột bằng địa tô của địa chủ với nông dân ngày càng chiếm địa vị thống trị. Chế độ phong kiến chính thức được xác lập ở Trung Quốc.

Sự phân hóa xã hội dưới thời Tần 

- Nhà Tần chỉ tồn tại 15 năm, sau đó đã sụp đổ. Năm 206 TCN, Lưu Bang – một địa chủ phong kiến đã lật đổ triều đại nhà Tần, lập ra nhà Hán.

III. Từ đế chế Hán, Nam –Bắc triều đến nhà Tùy

- Kế tiếp nhà Tần, nhà Hán đã cai trị suốt hơn bốn thế kỉ và được coi là một trong những triều đại phát triển rực rỡ ở Trung Quốc. 

- Sau khi nhà Hán sụp đổ, Trung Quốc bước vào thời kì loạn lạc, thống nhất xen kẽ với chia rẽ. 

- Đến cuối thế kỉ VI, nhà Tùy tái thống nhất đất nước, đặt cơ sở để Trung Quốc bước vào giai đoạn đỉnh cao của chế độ phong kiến.

IV. Những thành tựu văn minh tiểu biểu

- Tư tưởng

+ Xuất hiện nhiều trường phái tư tưởng khác nhau như: Nho gia, Đạo gia, Mặc gia,… nhưng nổi bật là Nho gia với đại diện tiêu biểu là Khổng Tử.

+ Nho gia nhấn mạnh tôn ti trật tự, nhất là bổn phận phục tùng tuyệt đối của kẻ dưới với bề trên.

- Chữ viết

+ Từ thời nhà Thương, người Trung Quốc đã có chữ viết, đó là chữ tượng hình.

+ Người Trung Quốc dùng chữ tương hình được khắc trên mai rùa, xương thú, chuông, đỉnh đòng (kim văn) và phổ biến là khắc trên các thẻ tre và trúc.

- Văn học, sử học

+ Tác phẩm văn học cổ nhất là Kinh Thi, gồm nhiều sáng tác dân gian, được Khổng Tử sưu tầm và chỉnh lí.

+ Bộ Sử kí của Tư Mã Thiên được coi là công trình sử học đồ sộ trong thời đại.

- Y học

+ Phát triển với nhiều cách chữa bệnh bằng thảo dược, bấm huyệt, châm cứu,…

- Kĩ thuật

+ Có nhiều phát minh quan trọng, trong số đó vẫn là nền tảng của những phát minh về kĩ thuật sau này như: thiết bị đo động đất (địa động nghi), kĩ thuật dệt tơ lụa, đặc biệt là kĩ thuật làm giấy.

+ Nghề làm giấy đã được phổ biến rộng rãi, các chất liệu để viết trước đó như: thẻ tre, trúc, giấy pa-pi-rút, da cừu, lá cây,... đều được thay thế bằng giấy.

- Kiến trúc và điêu khắc

+ Nhiều công trình kiến trúc đồ sộ, các cung điện, chùa, đền, tháp, lăng tẩm nguy nga, lộng lẫy,... tiêu biểu nhất là Vạn Lý Trường Thành.

Vạn Lý Trường Thành - công trình được xây dựng từ thế kỉ V TCN, kéo dài từ thời Tần Thủy Hoàng, nhằm ngăn chặn những cuộc tấn công từ bên ngoài.

Chúc các em học tốt !