Tri thức ngữ văn SVIP

TRI THỨC NGỮ VĂN

1. Văn học trung đại Việt Nam 

- Văn học trung đại Việt Nam gồm hai bộ phận: văn học viết bằng chữ Hán và văn học viết bằng chữ Nôm.

- Các giai đoạn phát triển:

Theo tiến trình lịch sử, văn học thời kì này có thể chia thành 4 giai đoạn:

     + Từ thế kỉ X đến thế kỉ XIV.

     + Từ thế kỉ XI đến thế kỉ XVII.

     + Từ thế kỉ XVIII đến nửa đầu thế kỉ XIX.

     + Nửa cuối thế kỉ XIX.

Cũng có thể phân thành 3 giai đoạn:

     + Từ thế kỉ X đến thế kỉ XVII.

     + Từ thế kỉ XVIII đến nửa đầu thế kỉ XIX.

     + Nửa cuối thế kỉ XIX.

-> Sự phân kì như trên chỉ mang tính tương đối vì quá trình vận động của một nền văn học luôn có sự kế thừa, tiếp nối, sáng tạo.

- Đặc điểm cơ bản:

+ Tính nguyên hợp (hiện tượng văn, sử, triết bất phân).

+ Tính song ngữ (được viết bằng chữ Hán và chữ Nôm).

+ Tính sùng cổ, tính quy phạm,…: trong đó tính quy phạm được xem là đặc trưng tiêu biểu.

- Văn học trung đại Việt Nam có liên hệ mật thiết với nguồn mạch văn học dân gian; đồng thời tiếp thu một cách chọn lọc, sáng tạo tinh hoa của nhiều nền văn học trong khu vực, đặc biệt là văn học cổ điển Trung Hoa.

- Văn học trung đại Việt Nam luôn gắn bó sâu sắc với vận mệnh của quốc gia, dân tộc, thể hiện rõ tinh thần yêu nước và đề cao các giá trị nhân văn, nhân đạo.

2. Tác giả văn học trung đại Việt Nam

- Nền văn học trung đại Việt Nam được tạo dựng bởi các thế hệ trí thức giàu ý thức tự tôn dân tộc. Tác giả văn học trung đại Việt Nam hấp thu tinh hoa văn hoá dân gian của người Việt và tiếp nhận ảnh hưởng của các hệ tư tưởng Nho, Phật, Đạo theo xu hướng dân tộc hoá. Nhiều tác giả là anh hùng dân tộc có đóng góp to lớn cho sự nghiệp dựng nước và giữ nước.

- Một số tác giả tiêu biểu: Nguyễn Trãi, Phạm Ngũ Lão, Nguyễn Du, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Khuyến…

3. Văn nghị luận Việt Nam thời trung đại

- Văn nghị luận Việt Nam thời trung đại có thành tựu rất phong phú, được viết theo nhiều thể văn khác nhau như hịch, cáo, chiếu, biểu thư, trát, luận thuyết, tự, bạt,...

- Văn nghị luận thời trung đại thường có bố cục mang tính quy phạm. Với các phần đảm nhiệm những chức năng cụ thể, lời văn chứa nhiều điển tích, điển cố, lập luận chặt chẽ,...

4. Yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận

- Văn nghị luận không chỉ thuyết phục người đọc bằng lập luận chặt chẽ, lí lẽ sắc bén mà còn bằng các yếu tố biểu cảm. Yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận thể hiện nhiệt huyết của người viết trong việc bày tỏ và bảo vệ quan điểm. Nhờ các yếu tố biểu cảm như cảm xúc, hình ảnh, giọng điệu, không chỉ chủ kiến của người viết được bộc lộ rõ ràng mà khả năng tác động đến người đọc của văn bản nghị luận cũng được gia tăng.