Phiếu học tập số 1 SVIP

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

1. ĐỌC

a. Đọc văn bản

    _{(Tường và "tôi” - anh Hai là hai anh em trai. “Tôi” học giỏi và Tường rất cảm phục anh. Tường luôn nhường anh và làm hết các công việc trong nhà. Tường cũng rất mê đọc sách. )}

    [...] Mẹ tôi hay mắng tôi, hay bảo tôi nhường nhịn Tường nhưng khi trong nhà có việc mẹ tôi ít khi đụng đến tôi. Chạy qua nhà bà mượn cái thúng, cái nia, qua nhà hàng xóm xin rơm về lót ổ cho gà đẻ hay xách nước đổ vô lu mẹ tôi toàn sai thằng Tường. Chỉ vì lí do: “Để cho anh Hai con học bài!”.

    Thằng Tường thay tôi gánh hết việc nặng việc nhẹ trong nhà, mặt mày lúc nào cũng vui vẻ, tuyệt không oán thán một câu. 

     Vì nó cũng nghĩ như mẹ tôi: “Để cho anh Hai học bài!”.

     [...] Tường học hành ì ạch nhưng rất mê đọc sách.

     [...] Tường mê đọc sách, tự nhiên tôi được hưởng lợi. Tôi không cần rờ tới một quyển sách nào vẫn biết được bao nhiêu là chuyện hay.

      Tối, lúc hai anh em đã chui vô giường, tôi thường gạ nó kể chuyện cho tôi nghe. Tôi nghe và tôi ngủ lúc nào không hay. Tối hôm sau tôi lại hỏi: “Hôm qua mày kể đến chỗ nào hả Tường?”.

     Thằng Tường đọc được rất nhiều chuyện hay nhưng nó đặc biệt thích chuyện Cóc tía. Trong khi tôi thấy chuyện đó dở tệ.

      Chuyện kể về một chàng thư sinh nhà nghèo nhưng chăm học.

     Ban ngày chàng thư sinh vào rừng hái củi đem bán để lầy tiền mua gạo và dầu đèn. Ban đêm chàng cặm cụi đọc sách cho đến lúc gà hàng xóm gáy lần thứ hai mới đi ngủ.

     (Chắc chắn chàng thư sinh này đọc sách giáo khoa để đi thi chứ chẳng phải đọc truyện như thằng Tường.)

      Nhà chàng chỉ là một túp lều con, tài sản vỏn vẹn một con dao quặm và một chồng sách.

     Làm bạn với chàng chỉ có một con cóc tía, những buổi chàng học khuya, con cóc nhảy ra quanh quần ở dưới chân chàng, đớp gọn những con muỗi bay vo ve.

      (Thằng Tường đặc biệt thích đoạn này, nó có thể đọc thuộc lòng đoạn văn bằng giọng ngân nga thích thú.)

      Rồi tới ngày chàng lên kinh ứng thí, cóc tía cũng đi theo. Dọc đường chàng dùng viên ngọc thần của cóc tía để cứu sống một người bạn xấu.

     Khi biết đó là viên ngọc có khả năng cải tử hoàn sinh, người bạn xấu liền ra tay chiếm đoạt của chàng thư sinh.

      Lúc ấy, công chúa trong cung tự nhiên lâm trọng bệnh. Nhà vua và hoàng hậu vội gọi ngự y tới cứu chữa, nhưng các quan ngự y đều bó tay. Nhà vua hấp tấp treo bảng tìm danh y, thông báo khắp kinh thành: “Ai cứu sống được công chúa sẽ được tuyển làm phò mã”.

      Tin đó tới tai cóc tía. Cóc tía nói với chủ: “Đây là dịp tốt để ta lấy lại viên ngọc và tìm ra kẻ cắp”. Hôm sau, tên ăn cắp ngọc đội lốt danh y vào cung chữa bệnh cho công chúa, chàng thư sinh và cóc tía tìm cách lẫn vào hàng các quan văn võ để đi theo.

       Tới nơi, tên bạn xấu rút viên ngọc ở trong túi ra đặt vào mũi công chúa vẫn nằm bất động trước sự sốt ruột của nhà vua và hoàng hậu. Giữa lúc đó, chàng thư sinh rẽ đám đông tiến lại trước mặt nhà vua, chàng vừa nói vừa chỉ vào mặt tên ăn cắp:

       - Tâu bệ hạ, trước hết xin bệ hạ hãy cho bắt giam tên này lại.

      Chàng cằm lấy viên ngọc rồi chỉ vào cóc tía - bây giờ đã nằm gọn trên bàn tay của chàng - giảng giải cho mọi người nghe đây là viên ngọc cải tử hoàn sinh của cóc thần. Chỉ có cóc thần và chàng mới dùng được viên ngọc này để cứu sống người chết. Tên kia là kẻ cắp nên không biết rằng viên ngọc chỉ phát huy tác dụng nếu được sự đồng ý của cóc thần.

     Đoạn, người thư sinh nhẹ tay đặt viên ngọc vào mũi công chúa. Quả nhiên, công chúa bỗng cựa mình và dần hồi tỉnh trước sự reo mừng của mọi người.

      Đoạn kết dĩ nhiên là như thế này:

      Sau khi công chúa được cứu sống, nhà vua bèn nhận chàng thư sinh làm phò mã.

      Sau đó chàng làm bài xuất sắc nhất trong trường thi và đỗ Trạng nguyên.

      Sau đó nữa thì chàng được toàn thể triều thần tôn lên giữ chức Tể tướng.

      Tôi không hiểu tại sao thằng Tường lại thích câu chuyện dở ẹc đó.

(Nguyễn Nhật Ánh, Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh, NXB Trẻ, Thành phố Hồ Chí Minh, 2018, tr. 50 — 56)

b. Thực hiện các yêu cầu

* Chọn phương án đúng:

* Trả lời câu hỏi

Câu 1. Câu chuyện được kể trong đoạn trích có cốt truyện đơn tuyến hay đa tuyến? Vì sao?

Câu 2. Qua lời kể của nhân vật “tôi”, em nhận thấy Tường có những đức tính gì đáng quý? Hãy nêu các chi tiết cho thấy rõ những đức tính đó của nhân vật Tường.

Câu 3. Theo em, điều gì ở câu chuyện Cóc tía khiến Tường đặc biệt yêu thích? Việc Tường yêu thích câu chuyện này gợi cho em những suy nghĩ gì về nhân vật?​ 

- Nhân vật chàng thư sinh nhà nghèo nhưng chăm học có đặc điểm gì tương đồng với Tường?

- Người bạn của chàng thư sinh là ai? Có gì đặc biệt ở người bạn đó?

- Cuộc gặp gỡ của chàng thư sinh và cóc tía với người bạn xấu có gì bất ngờ?

- Đoạn kết của câu chuyện có gì đặc biệt?

Câu 4. Nêu những chi tiết cho thấy cách hiểu và đánh giá của nhân vật "tôi” về câu chuyện Cóc tía. Cách hiểu và đánh giá đó của nhân vật "tôi” gợi cho em suy nghĩ gì?

Học sinh cũng cần làm rõ được mối quan hệ giữa đặc điểm nhân vật và những chi tiết, sự việc có liên quan: Thái độ, cách đánh giá của nhân vật về sự việc cho thấy đặc điểm của nhân vật. Vế thứ hai của câu hỏi mang tính mở, học sinh có thể đưa ra những cách lí giải khác nhau về nhân vật “tôi” khi liên hệ với bản thân, với những vấn đề của đời sống.

Học sinh dựa vào câu hỏi gợi ý để tìm ra được những phương án phù hợp:

 - “Tôi” thể hiện sự đánh giá về câu chuyện Cóc tía như thế nào? Những từ ngữ nào cho thấy rõ thái độ đánh giá đó?

- Cách đánh giá của “tôi” và Tường về câu chuyện là trái ngược nhau. Theo em vì sao có sự trái ngược đó? 

Ví dụ:

Những chi tiết cho thấy cách hiểu và đánh giá của nhân vật “tôi” về câu chuyện Cóc tía:

- Chắc chắn chàng thư sinh này đọc sách giáo khoa để đi thi chứ chẳng phải đọc truyện như thằng Tường.

- Tôi không hiểu sao thằng Tường lại thích câu chuyện dở ẹc đó.

=> Cách hiểu và đánh giá đó của nhân vật “tôi” gợi cho em suy nghĩ rằng đây là một cậu bé có cái nhìn hơi phiến diện và chủ quan khi nghe câu chuyện Cóc tía. Cậu chỉ thấy được những sự việc nối tiếp mà không cảm nhận được tính nhân văn, bài học về tình bạn ở các nhân vật ở trong truyện.

Câu 5. Em yêu thích nhân vật nào trong câu chuyện của đoạn trích này? Vì sao?

Học sinh được quyền đưa ra những phương án khác nhau. 

Ví dụ: 

Em rất yêu thích, quý mến nhân vật Tường. Cậu ấy là người em trai đáng yêu, luôn biết nhường nghịn anh trai và rất chăm chỉ. Qua những việc làm của Tường, có thể thấy cậu là người rất thương anh của mình.

2. VIẾT

Từ câu chuyện về nhân vật “tôi” và Tường, về chàng thư sinh và người bạn xấu trong đoạn trích, hãy viết bài văn trình bày suy nghĩ của em về một phẩm chất tốt đẹp cần trau dồi hoặc một thói xấu đáng phê phán của con người.

Gợi ý:

Để thực hiện yêu cầu bài viết, học sinh cần chú ý những vấn đề sau:

- Ôn tập lại những đặc điểm của kiểu bài văn nghị luận xã hội: trình bày ý kiến về một vấn đề đời sống (được gợi ra từ tác phẩm văn học).

- Xác định được đặc điểm của các nhân vật trong hai tuyến truyện:

+ Nhân vật nào có phẩm chất tốt đẹp? Phẩm chất đó là gì?

+ Nhân vật nào có thói xấu đáng phê phán? Thói xấu đó là gì?

 - Lựa chọn đúng phẩm chất tốt đẹp cần trau dồi hoặc thói xấu đáng phê phán từ những đặc điểm của các nhân vật được nêu.

 - Trình bày được ý kiến về phẩm chất tốt đẹp cần trau dồi hoặc thói xấu đáng phê phán:

 + Phẩm chất tốt đẹp cần trau dồi hoặc thói xấu đáng phê phán có những biểu hiện cụ thể như thế nào trong cuộc sống và tác động, ảnh hưởng ra sao đến các mối quan hệ xã hội của con người?

+ Vì sao cần trau dồi phẩm chất tốt đẹp? Trau dồi như thế nào và bằng cách nào? Hoặc ngược lại: Vì sao cần phê phán và loại bỏ những thói xấu?

- Nêu được những trải nghiệm riêng của bản thân về điều này.

3. NÓI VÀ NGHE

Chọn một trong hai nội dung sau đây để chuẩn bị và trình bày bài nói:

a. Ai cũng có thể có những thói xấu và sai lầm. Điều quan trọng là cần nhận thức được điều đó để sửa chữa.

b. Phê phán người khác thì dễ, tự biết mình để thay đổi những thói xấu của bản thân mới khó.