Phần 2 SVIP

Dậy đi em, dậy đi em ơi!

Dậy rũ áo kẻo bọ

Dậy phủi áo kẻo lấm!

Đầu bù anh chải cho,

Tóc rối đưa anh búi hộ!

+ Làm thuốc cho cô gái uống, chăm sóc vết đau, vết thương: 

Anh chặt tre về đốt gióng đầu

Chặt tre dày, anh hun gióng giữa

Lam ống thuốc này em uống khỏi đau

- Lời thề nguyền tình yêu vĩnh cửu:

+ Động viên, mong muốn cùng nhau đồng hành, chia sẻ: đôi ta cùng gỡ, ta vuốt lại quay guồng;...

+ Mong muốn thoát khỏi tập tục và quy luật của đời người, sống chết cũng không chia lìa: 

Chết ba năm hình còn treo đó;

Chết thành sông, vực nước uống mát lòng,

Chết thành đất, mọc dây trầu xanh thắm,

Chết thành bèo, ta trôi nổi ao chung,

Chết thành muôi, ta múc xuống cùng bát,

Chết thành hồn, chung một mái, song song,

→ Cái chết là điểm cực hạn của đời người, nhưng chỉ cần đồng lòng yêu thương nhau, tình yêu ấy sẽ vượt mọi giới hạn, trở thành bất tử.

+ Quyết tâm, đồng lòng bảo vệ tình yêu, che chở nhau vượt qua mọi khó khăn, thách thức của cuộc đời:

Hỡi gốc dưa yêu mọc ngoài cồn cát,

Nước ngập gốc đáng lụi, đừng lụi,

Nước ngập rễ đáng bềnh, đừng bềnh.

Đôi ta yêu nhau, tình Lú - Ủa mặn nồng,

Lời đã trao thương không lạc mất;

Như bán trâu ngoài chợ,

Như thu lúa muôn bông,

Lòng ta thương nhau trăm lớp nghìn trùng,

Bền chắc như vàng, như đá.

Yêu nhau, yêu trọn đời gỗ cứng,

Yêu nhau, yêu trọn kiếp đến già,

Ta yêu nhau tàn đời gió, không rung không chuyển,

Người xiểm xui không ngoảnh, không nghe.

→ Lời thề nguyền cho tình yêu vĩnh cửu, sâu nặng, “bền chắc như vàng, như đá”, trọn đời trọn kiếp bên nhau. 

- Nghệ thuật:

+ Sử dụng kết hợp thủ pháp tượng trưng, nhân hóa, so sánh, thậm xưng để tạo nên lối nói sống động giàu hình ảnh, mang đậm tư duy chất phác, phóng khoáng nhưng không kém phần lãng mạn của con người miền núi.

+ Yếu tố tự sự đã kết hợp chặt chẽ với yếu tố trữ tình, lời gọi chứa đầy cảm xúc khiến câu chuyện có sức biểu cảm lớn.

*Kết luận:

- Vẻ đẹp của chàng trai:

+ Ngay thẳng, tử tế, vị tha: khi người yêu đi lấy chồng dù đau đớn không đành nhưng biết số mệnh khó tránh, cứ bối rối, trăn trở, sau đành lặng lẽ đi theo người yêu để dặn dò cô hết lời hết lẽ.

+ Cao thượng, giàu tình nghĩa, yêu cô gái sâu đậm: sẵn sàng làm mọi điều vì người mình yêu, thấu hiểu nỗi đau khổ của người yêu; quan tâm chu đáo đối với người mình yêu; vẫn hy sinh, săn sóc cô dù cô đã đi lấy chồng.

+ Thủy chung, son sắt trong tình yêu. Khi cô gái chỉ còn thân tàn ma dại, vẫn ở bên nâng niu, chăm sóc.

+ Giàu ý chí, nghị lực: đi làm ăn xa để mong chuộc người yêu; trong đau khổ vẫn không tuyệt vọng, an ủi, động viên người yêu, ước hẹn cho tương lai…

- Vẻ đẹp của cô gái:

+ Hiền lành, cam chịu.

+ Có số phận bi thương, nhưng vẫn giữ tâm hồn trong sạch và lòng thủy chung son sắt với người yêu.

+ Có khao khát mãnh liệt về tình yêu tự do, được gắn kết bền chặt với chàng trai.

III. Tổng kết

1. Nội dung

- Thể hiện khát vọng hạnh phúc và tự do trong cuộc sống cũng như trong tình yêu và hôn nhân. 

2. Nghệ thuật

- Yếu tố tự sự kết hợp nhuần nhuyễn với yếu tố trữ tình.

- Sử dụng nhiều hình ảnh quen thuộc với nếp cảm, nếp nghĩ của người Thái, góp phần thể hiện tâm tư, tình cảm của nhân vật trong truyện, vừa thể hiện tư duy chất phác, ưa cụ thể, lối diễn đạt hồn nhiên của đồng bào người miền núi.

- Sử dụng phối hợp nhiều biện pháp nghệ thuật có giá trị biểu cảm cao: ẩn dụ, hoán dụ, điệp ngữ, so sánh, nhân hóa, nói quá...