Lý thuyết Bài 12. Vùng Đồng bằng sông Hồng (phần 2) SVIP

III. DÂN CƯ, XÃ HỘI

1. Dân cư

- Quy mô dân số: 23,2 triệu người, chiếm 23,6% dân số cả nước (2021).

- Tỉ lệ gia tăng dân số: 1,07% -  khá cao do gia tăng dân số tự nhiên và thu hút nhập cư.

- Cơ cấu dân số: 

+ Dưới 15 tuổi: ~25%.

+ Từ 15 đến 64 tuổi: ~65%.

+ Từ 65 tuổi trở lên: ~10%.

- Phân bố dân cư:

+ Mật độ cao nhất cả nước: 1.091 người/km², cao gấp 3,7 lần trung bình cả nước.

+ Dân cư sống chủ yếu ở nông thôn, nhưng các đô thị cũng có mật độ dân số cao.

- Thành phần dân tộc: Có các dân tộc Kinh, Dao, Tày, Sán Dìu, Sán Chay,... cùng sinh sống.

⇒ Ý nghĩa: Tạo nên thị trường tiêu thụ lớn, thúc đẩy các ngành kinh tế phát triển, tuy nhiên cũng gây sức ép tới chỗ ở, giáo dục, y tế, môi trường,...

Tình trạng quá tải ở Bệnh viện Bạch Mai

​2. Nguồn lao động

- Số lượng: Khoảng 11,4 triệu lao động từ 15 tuổi trở lên, chiếm gần 50% dân số toàn vùng (2021).

- Chất lượng:

+ Lao động có nhiều kinh nghiệm trong nông nghiệp, thủ công nghiệp.

+ Tỉ lệ lao động qua đào tạo cao nhất cả nước.

- Phân bố lao động:

+ 86% lao động làm trong công nghiệp, xây dựng và dịch vụ.

+ Lao động trình độ cao tập trung ở Hà Nội, Hải Phòng.

=> Ý nghĩa: Nguồn lao động dồi dào và chất lượng cao là động lực thu hút đầu tư và thúc đẩy phát triển. Tuy nhiên, tập trung lao động ở đô thị lớn gây áp lực về việc làm.

3. Đô thị hoá

- Bắt đầu hình thành rất sớm từ thời Cổ Loa (thế kỉ III TCN).

- Trước Đổi mới, quá trình đô thị hóa chậm, trình độ thấp.

- Phát triển mạnh sau Đổi mới:

+ Công nghiệp hóa – hiện đại hóa thúc đẩy đô thị hóa nhanh.

+ Tỉ lệ dân thành thị tăng cao, Hà Nội là đô thị đặc biệt và trung tâm lớn nhất vùng.

Dân cư tập trung đông đúc ở các đô thị lớn

- Xu hướng đô thị hóa hiện nay:

+ Hướng tới đô thị hiện đại, thông minh, xanh, vệ sinh.

+ Phát triển theo mô hình đô thị hạt nhân dọc sông Hồng.

Khu đô thị xanh Ecopark (Hưng Yên)

=> Ý nghĩa: Góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế – lao động, nâng cao đời sống.

- Thách thức: Áp lực về môi trường, ùn tắc giao thông tại các đô thị lớn.

IV. Vị thế của Thủ đô Hà Nội

* Vị thế:

- Là trung tâm đầu não về chính trị – hành chính quốc gia.

- Là trung tâm lớn của cả nước về kinh tế, văn hóa, khoa học, giáo dục và giao lưu quốc tế.

Thủ đô Hà Nội

* Tình hình phát triển (2021):

- GRDP chiếm khoảng 41% của vùng Đồng bằng sông Hồng.

- Chiếm khoảng 13% GDP cả nước.

- Dẫn đầu cả nước về thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và giá trị xuất khẩu.

- Có vai trò lan tỏa và thúc đẩy phát triển vùng Đồng bằng sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước.

- Định hướng phát triển: Phấn đấu phát triển ngang tầm thủ đô các nước phát triển trong khu vực.