Lý thuyết SVIP

 1. Nước Nga Xô viết từ năm 1918 đến năm 1922

a. Tình hình nước Nga Xô viết sau cách mạng tháng Mười năm 1917

- Quân đội 14 đế quốc (Anh, Pháp, Mỹ, Nhật Bản,...) câu kết với các thế lực phản cách mạng mở các cuộc tấn công vũ trang vào nước Nga Xô viết. 

- Trong ba năm 1918 - 1920, Nga tiến hành chiến tranh cách mạng chống thù trong, giặc ngoài. 

Hình 1. Lược đồ nước Nga Xô viết chống thù trong, giặc ngoài (1918 - 1920) 

- Chính sách cộng sản thời chiến: 

+ Thời gian thực hiện: từ năm 1919. 

+ Nội dung: 

• Quốc hữu hoá toàn bộ các xí nghiệp.
• Trưng thu lương thực thừa của nông dân. 
• Thi hành chế độ lao động bắt buộc. 

+ Kết quả: nhà nước kiểm soát được các ngành kinh tế then chốt như: ngân hàng, đường sắt, ngoại thương, hầm mỏ,...

b. Tình hình nước Nga Xô viết 1920 - 1922: 

- Cuối năm 1920, hoàn thành nhiệm vụ chống ngoại xâm, nội phản, xoá bỏ bất công xã hội và thực hiện quyền tự do, dân chủ, quyền tự quyết dân tộc. 

- Chính sách Kinh tế mới (NEP):

+ Thời gian: 3 - 1921 do Lê-nin đề xướng. 

+ Nội dung: bãi bỏ trưng thu lương thực thừa, thu thuế lương thực, tự do buôn bán...

+ Kết quả: đưa nước Nga Xô viết vượt qua khủng hoảng, phục hồi kinh tế và đời sống nhân dân.

 Hình 2. Thành phố Mát-xcơ-va trong những năm 20 của thế kỉ XX

2. Liên Xô từ năm 1922 đến năm 1945

a. Sự ra đời của nhà nước Liên Xô

- Thời gian: 12 - 1922

- Tên gọi đầy đủ: Liên bang Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô viết (Liên xô).

- Thành viên: 

+ 1922: Nga, U-crai-na, Bê-lô-rút-xi-a và Ngoại Cáp-ca-dơ. 

+ 1940: Liên Xô gồm 15 nước cộng hoà. 

 Hình 3. V.I.Lê-nin - Người sáng lập nhà nước Xô viết

b. Tình hình Liên Xô từ năm 1922 đến năm 1945

* Nhiệm vụ: xây dựng chủ nghĩa xã hội. 

* Kết quả: 

- Về kinh tế: 

+ Hoàn thành khôi phục kinh tế.

+ Tháng 12 - 1945 Đảng Bôn-sê-vích xác định đường lối cơ bản để thực hiện công nghiệp hoá, trọng tâm công nghiệp nặng. 

+ Trải qua hai kế hoạch 5 năm (1928 - 1937), Liên Xô trở thành cường quốc công nghiệp. 

+ Sản xuất công nghiệp chiếm 70% tổng sản phẩm kinh tế quốc dân. 

+ Sản lượng công nghiệp đứng đầu châu Âu, thứ hai thế giới (sau Mỹ).

+ Kế hoạch 5 năm lần thứ ba bị tạm hoãn do phát xít Đức tấn công Liên Xô. 

- Về xã hội, văn hoá, giáo dục:

+ Xoá bỏ giai cấp bóc lột, xã hội chỉ còn công nhân và nông dân tập thể, cùng tầng lớp tri thức. 

+ Xoá nạn mù chữ, xây dựng hệ thống giáo dục thống nhất, phổ cập Trung học cơ sở cấp thành phố. 

+ Các lĩnh vực tự nhiên, khoa học xã hội, văn học - nghệ thuật đạt nhiều thành tựu. 

* Hạn chế: 

- Nóng vội, thiếu dân chủ trong tập thể hoá nông nghiệp. 

- Chưa chú trọng đúng mức đến nâng cao đời sống nhân dân.