Khám phá văn bản SVIP

DƯỚI BÓNG HOÀNG LAN

I. THỰC HÀNH ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG

1. Đọc

2. Tìm hiểu chung

a. Tác giả

 (1910 - 1942)

- Quê: Cẩm Giàng - Hải Dương.

- Sau khi đỗ tú tài ông thôi học về làm báo với anh và gia nhập Tự lực văn đoàn.

- Ông là người thông minh, trầm tĩnh, đôn hậu và rất tinh tế.

- Quan điểm sáng tác: Thạch Lam quan điểm văn chương là một thứ khí giới thanh cao và đắc lực, nó có tác động sâu sắc đến tư tưởng tình cảm của con người. Ông quan niệm: "Đối với tôi văn chương không phải là một cách đem đến cho người đọc sự thoát ly hay sự quên, trái lại văn chương là một thứ khí giới thanh cao và đắc lực mà chúng ta có, để vừa tố cáo và thay đổi một cái thế giới giả dối và tàn ác, làm cho lòng người được thêm trong sạch và phong phú hơn".

- Tác phẩm tiêu biểu: Gió đầu mùa (1937), Nắng trong vườn (1938), Sợi tóc (1942), Ngày mới (1939), Theo dòng (1941), Hà Nội băm sáu phố phường (1943), ...

- Phong cách nghệ thuật:

+ Sáng tác thường hướng vào cuộc sống cơ cực của những người dân thành thị nghèo và vẻ đẹp nên thơ của cuộc sống thường nhật.

+ Cốt truyện đơn giản thuộc hoặc không có cốt truyện.

+ Thạch Lam đi sâu vào thế giới nội tâm nhân vật.

- Có sự hòa quyện tuyệt vời giữa hai yếu tố hiện thực và lãng mạn, tự sự và trữ tình.

b. Tác phẩm

- Xuất xứ: Dưới bóng hoàng lan là tác phẩm truyện ngắn in trong tập Tuyển tập Thạch Lam.

- Tóm tắt văn bản: Văn bản xoay quanh một lần trở về quê thăm bà của nhân vật Thanh - mồ côi cha mẹ, sống cùng bà. Trong cảnh bình yên và thong thả của chốn xưa, những hình ảnh quen thuộc hiện lên, và bên cạnh mái tóc của bà, mùi hương hoàng lan nơi vườn và bên tóc mai của Nga khiến chàng trai trẻ xốn xang. Nhưng câu chuyện vẫn khép lại trong cảnh Thanh trở về tỉnh.

c. Bố cục văn bản

Dưới bóng hoàng lan được chia thành 3 phần cụ thể như sau:

+ Phần 1: Từ đầu đến Nghe quen quá mà Thanh không nhớ được.: Thanh trở về nhà thăm bà thăm nhà trong tâm trạng hạnh phúc nghẹn ngào.

+ Phần 2: Tiếp theo cho đến ngồi ở bên đèn.: Biểu hiện tình cảm của Thanh và Nga

+ Phần 3: Còn lại: Thanh tạm biệt mọi người trở lại tỉnh làm việc.

II. KHÁM PHÁ VĂN BẢN

1. Nhân vật Thanh

a. Tâm trạng của Thanh khi về quê thăm bà

- Căn nhà đối với Thanh: là một nơi mát mẻ, hiền lành, có người bà lúc nào cũng chờ đợi để yêu thương Thanh.

- Thanh nhận ra cây hoàng lan:

+ Nhớ đến câu chuyện tuổi thơ: hay nhặt hoa dưới gốc cây và cha mẹ vẫn còn sống.

+ Nhận ra thời gian trôi quá nhanh.

-> Thể hiện sự hoài niệm của nhân vật.

b. Sự thú vị của cuộc gặp gỡ giữa Thanh và Nga

- Thanh gặp lại Nga (cô hàng xóm cạnh nhà).

- Thanh và Nga ôn lại những kỉ niệm hồi nhỏ, khi cả hai cùng nhặt hoa dưới gốc hoàng lan.

- Đối với Thanh: Nga như một người bạn, một người em gái hay một người thân mà chàng sẽ gặp mỗi lúc đi xa về.

- Hai người chia sẻ với nhau những câu chuyện vụn vặt, giản dị nhưng chứa đựng nhiều thú vị. Đó chính là bước tiến triển trong tình cảm của cả hai.

2. Tiến triển tình cảm của Thanh và Nga

a. Sự tiến triển tình cảm giữa hai nhân vật Thanh và Nga

- Các chi tiết biểu hiện:

=> Mối quan hệ tình cảm của hai người gần gũi, thân thiết:

+ Thanh lầm tưởng Nga là em gái ruột của mình: Thanh bắt đầu nhìn đôi môi thắm của Nga, nhớ đến đôi chân nhỏ xinh của Nga.

+ Nga đã biểu thị trực tiếp tình cảm của mình thông qua cách xưng hô anh - em và câu biểu hiện Em nhớ anh quá!

b. Những biểu hiện tình cảm của hai nhân vật có sự gắn liền với hình ảnh hoàng lan

- Khi trông thấy bong cây hoàng lan:

+ Thanh nghĩ ngay đến Nga và gọi vui vẻ "cô Nga".

+ Nga cũng ngửng đầu và nở nụ cười "Anh Thanh! Anh đã về đấy à?"

- Kỉ niệm đáng nhớ nhất: cả hai cùng nhặt hoàng lan rơi.

+ Thanh hỏi Nga: "Có còn đi nhặt hoàng lan rơi nữa không?".

+ Nga đáp: "Vẫn nhặt chứ. Nhưng không còn ai tranh nữa.".

- Hai người dẫn nhau đi xem cây hoàng lan:

+ Thanh thoảng ngửi thấy mùi hoàng lan rơi trên mái tóc của Nga.

+ Thanh cầm lấy tay Nga.

=> Câu chuyện khép lại khi Thanh phải quay về tình và không biết bao giờ quay trở lại nhưng đã hé lộ những tiến triển trong tình cảm của cả hai. Thanh nhờ người gửi lời chào Nga.

III. TỔNG KẾT

1. Nội dung

- Tác phẩm là những xúc cảm chân thành, những giây phút bình lặng bên gia đình, quê hương của nhân vật Thanh.

- Đồng thời ca ngợi câu chuyện tình cảm đẹp đẽ giữa hai nhân vật Thanh và Nga.

2. Nghệ thuật

- Cốt truyện đơn giản.

- Nghệ thuật tả cảnh đặc sắc.

- Ngôn ngữ giản dị, nhẹ nhàng nhưng lắng đọng cảm xúc.

- Ngôi kể: