Dung dịch và nồng độ SVIP

I. DUNG DỊCH, CHẤT TAN VÀ DUNG MÔI

- Dung dịch là hỗn hợp đồng nhất gồm chất tan (rắn, lỏng hoặc khí) và dung môi (thường là nước).

- Dung dịch hòa tan tối đa chất tan gọi là dung dịch bão hoà, ngược lại là chưa bão hoà.

⚡ THÍ NGHIỆM

Cho khoảng 20 ml nước vào bốn cốc thủy tinh (1), (2), (3) và (4).

+ Cốc (1): Thêm một thìa muối ăn hạt và khuấy đều.

+ Cốc (2): Thêm một thìa copper(II) sulfate và khuấy đều.

+ Cốc (3): Thêm một thìa sữa bột và khuấy đều.

+ Cốc (4): Thêm bốn thìa muối ăn và khuấy đều.

II. ĐỘ TAN

Độ tan (S) cho biết lượng gam chất tan trong 100 gam nước để tạo dung dịch bão hòa:

\(S=\frac{m_{ct}}{m_{nước}}.100\)

Trong đó, m_ct và m_nước lần lượt là khối lượng chất tan và nước (gam).

- Khả năng tan của các chất phụ thuộc vào tính chất chất tan và điều kiện nhiệt độ, áp suất.

- Khi nhiệt độ tăng, độ tan của nhiều chất rắn cũng tăng.

Ví dụ: Ở nhiệt độ 30 ^oC, cho 15 gam muối X vào 25 gam nước, khuấy kĩ thì còn lại 6 gam muối không tan. Tính độ tan của muối X ở 30 ^oC

Khối lượng muối đã tan: 15 - 6 = 9 gam.

Áp dụng công thức tính độ tan, ta có:

\(S=\frac{m_{ct}}{m_{nước}}.100=\frac{9}{25}.100=36\%\)

III. NỒNG ĐỘ DUNG DỊCH

1. Nồng độ phần trăm

- Nồng độ phần trăm (C%) là số gam chất tan có trong 100 gam dung dịch.

- Công thức:

\(C\%=\dfrac{m_{ct}}{m_{dd}}\times100\%\)

Trong đó, m_ct và m_dd lần lượt là khối lượng chất tan và dung môi (gam)

- Khối lượng dung dịch: m_dd = m_ct + m_dm

Ví dụ: Tính khối lượng muối ăn có trong 80 gam dung dịch muối ăn 5%.

Áp dụng công thức tính nồng độ phần trăm:

\(C\%=\dfrac{m_{ct}}{m_{dd}}\times100\%\rArr m_{ct}=\frac{C\%.m_{dd}}{100}\)

Thay số, ta có:

\(m_{NaCl}=\frac{5.80}{100}=4\) gam

Vậy, trong 80 gam dung dịch muối ăn 5% có chứa 4 gam muối ăn.

2. Nồng độ mol

- Nồng độ mol (C_M) là số mol chất tan có trong 1 lít dung dịch.

- Công thức:

\(C_M=\dfrac{n}{V}\)

Trong đó, n là số mol chất tan (mol) và V là thể tích dung dịch (L).

Ví dụ: Tính nồng độ mol của dung dịch NaOH khi hòa tan 2,1 gam chất này trong 100 mL nước.

Khối lượng mol của NaOH: 23 + 16 + 1 = 40 g/mol.

Bước 1: Tính số mol NaOH.

\(n=\frac{m}{M}=\frac{2}{40}=0,05\) mol

Bước 2: Tính nồng độ mol của dung dịch.

Đổi 100 mL = 0,1 L

\(C_{M}=\frac{n}{V}=\frac{0,05}{0,1}=0,5\) mol/L.

IV. THỰC HÀNH PHA CHẾ DUNG DỊCH THEO MỘT NỒNG ĐỘ CHO TRƯỚC

⚡ THÍ NGHIỆM

- Xác định khối lượng muối ăn (m₁) và nước (m₂) theo công thức:

\(C\%=\dfrac{m_{ct}}{m_{dd}}\times100\%\)

- Cân m₁ gam muối ăn rồi cho vào cốc thủy tinh và cân m₂ gam nước cất

- Rót nước vào cốc chứa muối ăn, lắc đều cho muối tan hết.