Các quy luật di truyền của Mendel SVIP

I. Quy luật phân li

1. Thí nghiệm

Mendel cho lai giữa các giống đậu hà lan khác nhau về một tính trạng tương phản, thuần chủng. 

2. Giải thích thí nghiệm

P thuần chủng, F₁ đồng tính (con lai đồng nhất về một loại kiểu hình), tính trạng thu được ở F₁ là tính trạng trội. F₂ phân tính với tỉ lệ 3 trội : 1 lặn.

Kết quả này được Mendel giải thích bằng sự phân li của cặp nhân tố di truyền (cặp allele). Mỗi tính trạng do một cặp allele quy định, một có nguồn gốc từ bố, một có nguồn gốc từ mẹ, tồn tại một cách riêng rẽ, không hòa trộn vào nhau. Khi giảm phân hình thành giao tử, các allele này phân li và đi về các giao tử, nên 50% số giao tử chứa allele này, còn 50% giao tử chứa allele kia. Sự tổ hợp tự do và ngẫu nhiên của các loại giao tử khi thụ tinh đã thu được ở F₂ bốn tổ hợp giao tử với tỉ lệ kiểu hình 3 trội : 1 lặn.

3. Lai phân tích

Khi tiến hành thí nghiệm phép lai một tính trạng từ P đến F₂, Mendel thu được ở F₂ các cây hoa tím, nhưng ông không biết cây hoa tím nào thuần chủng.

Để biết được cây hoa tím ở F₂ là thuần chủng, ông cho các cây hoa tím này lai với cây hoa trắng. Phép lai giữa cơ thể mang tính trạng trội với cơ thể mang tính trạng lặn để kiểm tra kiểu gene của cơ thể mang tính trạng trội được gọi là phép lai phân tích. 

II. Quy luật phân li độc lập

1. Thí nghiệm

Mendel cho lai giữa các giống đậu hà lan khác nhau về hai tính trạng (màu hạt và dạng hạt) tương phản, thuần chủng.

2. Giải thích kết quả thí nghiệm

Khi xét riêng sự di truyền của từng tính trạng thì tỉ lệ kiểu hình của mỗi tính trạng là 3 : 1, vẫn nghiệm đúng với quy luật phân li.

→ Sự di truyền của tính trạng màu hạt và dạng hạt không phụ thuộc vào nhau. Mỗi tính trạng do một cặp allele quy định, trong quá trình hình thành giao tử, mỗi cặp allele phân li độc lập với cặp allele khác nên đã hình thành các giao tử có tỉ lệ bằng nhau, sự tổ hợp ngẫu nhiên của các loại giao tử đực và cái khi thụ tinh đã thu được ở F₂ 16 kiểu tổ hợp với tỉ lệ kiểu hình 9 : 3 : 3 : 1.

1. Nội dung quy luật phân li: Mỗi tính trạng do một cặp nhân tố di truyền (cặp allele) quy định. Khi giảm phân hình thành giao tử, các allele trong cặp phân li đồng đều về các giao tử nên mỗi giao tử chỉ chứa một allele của cặp.

2. Phép lai phân tích là phép lai giữa cơ thể mang tính trạng trội chưa biết kiểu gene với cơ thể mang tính trạng lặn. Phép lai phân tích có vai trò xác định kiểu gene của cơ thể cần kiểm tra.

3. Nội dung quy luật phân li độc lập: Các cặp nhân tố di truyền (cặp allele) quy định các tính trạng khác nhau. Trong quá trình hình thành giao tử, cặp allele này phân li độc lập với cặp allele khác.