Bài soạn SVIP

ÔN TẬP VỀ TRUYỆN

Câu 1. Lập bảng thống kê về tác phẩm truyện hiện đại Việt Nam trong SGK Ngữ văn 9 (Cả 2 tập):

Câu 2. Các tác phẩm truyện sau Cách mạng tháng Tám 1945 trong bảng thống kê trên đã phản ánh được những nét gì về đất nước và con người Việt Nam ở giai đoạn đó.

Trả lời

- Các tác phẩm truyện sau Cách Mạng Tháng 8 trong bảng thống kê trên đã phản ánh được tình yêu làng quê sâu sắc thống nhất với lòng yêu nước và tinh thần kháng chiến của người dân trong giai đoạn kháng chiến chống Pháp và cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ, hi sinh nhưng rất hồn nhiên, lạc quan của họ.

Câu 3. Hình ảnh các thế hệ con người Việt Nam yêu nước trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ đã được miêu tả qua những nhân vật nào?

Trả lời

- Giai đoạn kháng chiến chống Pháp: Làng (Kim Lân).

- Giai đoạn kháng chiến chống Mĩ: Chiếc lược ngà (Nguyễn Quang Sáng), Lặng lẽ Sa Pa (Nguyễn Thành Long), Những ngôi sao xa xôi (Lê Minh Khuê).

- Sau năm 1975: Bến quê (Nguyễn Minh Châu).

=> Các tác phẩm trên đã phản ánh một phần những nét tiêu biểu của đời sống của đất nước và con người Việt Nam: Những nông dân (như ông Hai) chất phác, gắn bó tâm hồn với xóm làng, yêu nước bắt nguồn từ yêu làng. Có người hi sinh tình gia đình để cứu nước (như ông Sáu). Những thanh niên trí thức thầm lặng cống hiến tuổi thanh xuân cho đất nước trong công tác khoa học (như anh thanh niên), những cô gái liều mình trong đạn bom Mĩ để bảo vệ tuyến đường giao thông (như Phương, Định, Thao...).

Câu 4. Trong số các nhân vật của những tác phẩm truyện được học ở lớp 9, em có ấn tượng sâu sắc với những nhân vật nào? Nêu cảm nghĩ của em về một nhân vật.

Trả lời

- Ông Hai (Làng): tình yêu làng thật đặc biệt, trong tình cảm yêu nước và tinh thần kháng chiến.

- Người thanh niên (Lặng lẽ Sa Pa): yêu thích và hiểu ý nghĩa công việc thầm lặng một mình trên núi cao, có những suy nghĩ và tình cảm tốt đẹp, trong sáng về công việc và về con người.

- Bé Thu (Chiếc lược ngà): tính cách cứng cỏi, tình cảm nồng nàn, thắm thiết với người cha.

- Ông Sáu (Chiếc lược ngà): tình cha con sâu nặng, tha thiết trong hoàn cảnh éo le và xa cách của chiến tranh.

- Ba cô gái thanh niên xung phong (Những ngôi sao xa xôi): tinh thần dũng cảm không sợ hệ sinh khi làm nhiệm vụ hết sức nguy hiểm, tình cảm trong sáng hồn nhiên, lạc quan trong hoàn cảnh chiến đấu ác liệt.

Câu 5. Các tác phẩm truyện ở lớp 9 đã được trần thuật theo các ngôi kể nào? Những truyện nào có nhân vật kể chuyện trực tiếp xuất hiện (nhân vật xưng "tôi")? Cách trần thuật này có ưu thế như thế nào?

Trả lời

Các truyện hiện đại được trần thuật bằng hai ngôi kể: ngôi thứ nhất và ngôi thứ ba.

- Những truyện sử dụng ngôi kể thứ nhất, với nhân vật xưng "tôi": Những ngôi sao xa xôi (Lê Minh Khuê), Rô-bin-xơn ngoài đảo hoang (Đi-phô), Những đứa trẻ (Go-rơ-ki). Cố hương (Lỗ Tân). Đặc biệt tác giả Nguyễn Quang Sáng kể lại chuyện Chiếc lược ngà, qua lời thuật của một người đồng chí già – bác Ba.

- Những người sử dụng ngôi kể thứ ba: Làng (Kim Lân), Lặng lẽ Sa Pa (Nguyễn Thành Long), Bến quê (Nguyễn Minh Châu), Bố của Xi-mông (Mo-pa-xăng), Con chó Bắc (Lân-đơn).

Câu 6. Ở những truyện nào, tác giả sáng tác được tình huống truyện đặc sắc?

Trả lời

- Làng, tác giả đặt nhân vật ông Hai vào một tình huống kịch tính: để làm bộc lộ sâu sắc tình yêu nước, yêu cách mạng là cái tin làng ông theo giặc.

- Chiếc lược ngà đã thể hiện tình cha con sâu sắc của ông và bé Thu qua tình huống thứ nhất là sau tám năm xa cách, bé Thu nhất quyết không nhận ông Sáu là cha, đến lúc em nhận ra và biểu lộ tình cảm thắm thiết thì ông Sáu lại phải ra đi: tình con đối với cha. Tình huống thứ hai là khi trở lại chiến khu, ông Sáu dồn tất cả tình thương và nỗi nhớ con gái vào chiếc lược ngà, nhưng ông đã hi sinh khi chưa gởi được món quà ấy cho con.

- Bến quê cuả Nguyễn Minh Châu được xây dựng trên một tình huống nghịch lí. Nhân vật Nhĩ - đã từng đi khắp nơi chân và khắp chân trời xa lạ, thể mà cuối đời, căn bệnh quái ác đã buộc chặt anh vào giường bệnh và hành hạ anh. Tình huống này mang tính tổng kết những trải nghiệm của cả đời người, qua những suy ngẫm: Con người trên đường đời thật khó tránh những điều vòng vèo hoặc chùng chình.