Bài 6. Ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất một số giá thể trồng cây SVIP

1. KHÁI NIỆM GIÁ THỂ TRỒNG CÂY

1.1. Định nghĩa

- Giá thể là tên gọi chung cho các vật liệu hoặc hỗn hợp các loại vật liệu.

→ Tạo môi trường lí tưởng để bộ rễ của cây trồng phát triển.

1.2. Phân loại giá thể

Phân thành 2 nhóm chính:

- Giá thể hữu cơ (xuất phát từ thực vật và động vật):

+ Rêu than bùn.

+ Mùn cưa.

+ Vỏ cây thông.

+ Phân chuồng,...

- Giá thể vô cơ (tạo ra từ các loại đá, cát, sỏi):

+ Đá trân châu Perlite.

+ Sỏi nhẹ Keramzit,...

2. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ CAO TRONG SẢN XUẤT MỘT SỐ GIÁ THỂ TRỒNG CÂY

- Giá thể được sử dụng rộng rãi trong trồng trọt công nghệ cao.

- Đây là thành phần không thể thiếu trong các hệ thống trồng cây không dùng đất.

2.1. Công nghệ sản xuất viên nén xơ dừa

* Xơ dừa: Sản phẩm chế biến từ quả dừa, bóc tách để thu được mụn dừa (chiếm 70% xơ), dùng làm giá thể trồng cây.

* Quy trình sản xuất viên nén xơ dừa:

- Bước 1: Chuẩn bị dừa nguyên liệu.

- Bước 2: Tách vỏ dừa:

+ Tiến hành loại bỏ vỏ dừa để lấy nguyên liệu.

- Bước 3: Tách mụn dừa thô.

+ Xử lí mụn dừa: Loại bỏ tanin và lignin để cải thiện sự trao đổi chất của rễ cây.

- Bước 4: Xử lí tanin và lignin, ủ:

+ Dùng các thiết bị và phương pháp thích hợp để xử lí mụn dừa thành nguyên liệu phù hợp.

- Bước 5: Dùng máy ép nhiên liệu ép viên:

+ Mụn dừa sau khi xử lí được ép thành viên với các kích thước khác nhau (25 mm, 30 mm, 38 mm).

- Bước 6: Thành phẩm.

- Ví dụ: Dùng 100% mụn dừa cho rau mầm, hoặc phối trộn với phân hữu cơ (7 : 3),...

* Viên nén xơ dừa:

- Chứa nhiều dinh dưỡng cho hạt giống.

- Tiết kiệm chi phí nhân công, rút ngắn thời gian chăm sóc.

- Dễ vận chuyển, tiện dụng, thân thiện môi trường.

2.2. Công nghệ sản xuất giá thể sỏi nhẹ Keramzit

- Sỏi nhẹ Keramzit (đất nung trồng cây) là vật liệu nhân tạo, được tạo ra từ khoáng sét dễ chảy qua quá trình nung.

- Sỏi có cấu trúc tổ ong với các lỗ rỗng, nhẹ và kín khí.

- Xương vỏ của sỏi rất cứng cáp và xốp.

* Quy trình sản xuất sỏi nhẹ Keramzit:

- Bước 1: Chuẩn bị nguyên liệu đất sét.

- Bước 2: Xử lí đất sét:

+ Lần 1: Đất sét được xử lí để chuẩn bị cho quá trình nung.

+ Lần 2: Tiếp tục xử lí đất sét sau khi nung để tạo viên sỏi.

- Bước 3: Nhào đất và phối trộn.

- Bước 4: Vê viên, phơi sỏi:

+ Sau khi nung, sỏi được vê thành viên và phơi trong 2 - 3 ngày.

- Bước 5: Nung sỏi:

+ Đất sét được nung ở nhiệt độ 1000 - 1200°C.

+ Quá trình nung làm đất sét nóng chảy, tạo bọt khí, và cần làm nguội nhanh để cố định bọt khí.

- Bước 6: Ngâm dung dịch dinh dưỡng:

+ Sỏi được ngâm trong dung dịch dinh dưỡng (1 - 2 ngày) đã pha với tỉ lệ hợp lí để cung cấp dưỡng chất cho cây trồng.

- Bước 7: Sử dụng:

+ Sỏi nhẹ được phối trộn với các vật liệu khác để làm giá thể trồng cây.

* Ưu điểm của giá thể sỏi nhẹ Keramzit:

- Giữ nước: Sỏi nhẹ có khả năng giữ nước tốt.

- Cung cấp chất hữu cơ: Giúp cung cấp dưỡng chất cho cây.

- Ngăn ngừa ngập úng: Tránh hiện tượng thối rễ cây do ngập úng.

* Môi trường thông thoáng:

- Tạo không gian giúp rễ cây phát triển mạnh.

- Hỗ trợ các cộng đồng vi sinh vật có lợi sinh sống và phát triển.

* Môi trường sạch mầm bệnh và pH trung tính:

- Cung cấp môi trường sạch mầm bệnh và giúp cây sinh trưởng, phát triển tốt.

* Khi phủ bề mặt chậu cây bằng sỏi nhẹ:

- Giúp hạn chế xói đất khi tưới nước.

- Giảm thiểu sự phát triển của cỏ dại.

- Tăng tính thẩm mĩ cho không gian trồng cây.