Bài 4. Lí thuyết cơ bản về lựa chọn nghề nghiệp SVIP

I. LÍ THUYẾT CÂY NGHỀ NGHIỆP

1. Nội dung cơ bản

- Phần rễ:

+ Khả năng.

+ Sở thích.

+ Cá tính.

+ Giá trị nghề nghiệp.

=> Được coi là phần gốc rễ trong việc lựa chọn nghề nghiệp.

- Phần quả:

+ Công việc ổn định.

+ Lương cao.

+ Môi trường làm việc tốt,

+ Cơ hội việc làm và được nhiều người tôn trọng.

=> Được coi là thành quả thu được từ lựa chọn nghề nghiệp.

- Sở thích: Là ý thích riêng của mỗi người.

- Cá tính: Là tính cách riêng biệt giúp phân biệt người này với người khác.

- Giá trị nghề nghiệp: Là những nhu cầu quan trọng cần được thỏa mãn khi tham gia lao động nghề nghiệp.

- Để lựa chọn nghề nghiệp phù hợp, cần phải hiểu rõ khả năng, sở thích, cá tính và giá trị nghề nghiệp của bản thân.

- Việc lựa chọn nghề nghiệp nên dựa trên những hiểu biết này, tức là chọn nghề theo "rễ".

- Những người chọn nghề và theo đuổi nghề phù hợp với "rễ" sẽ có nhiều cơ hội thành công: 

+ Tìm được công việc tốt.

+ Môi trường làm việc thuận lợi.

+ Lương cao và được tôn trọng.

- Nếu chọn nghề theo "quả" mà không phù hợp với khả năng và sở thích:

+ Gặp khó khăn trong phát triển nghề nghiệp.

+ Thiếu động lực và niềm hứng thú trong công việc.

2. Ý nghĩa

- Việc lựa chọn nghề nghiệp nên dựa trên nhận thức đầy đủ về bản thân:

+ Dựa vào "rễ" của cây nghề nghiệp.

+ Không nên chọn nghề theo cảm tính hay ý kiến của người khác.

- Ứng dụng cho học sinh lớp 9:

+ Lí thuyết cây nghề nghiệp giúp học sinh định hướng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với khả năng, sở thích và cá tính của bản thân.

+ Hỗ trợ các em trong việc chọn nhóm môn học ở trung học phổ thông phù hợp với lĩnh vực nghề nghiệp mà các em dự định chọn.

II. LÍ THUYẾT MẬT MÃ HOLLAND

1. Nội dung cơ bản

- Lí thuyết mã Holland (Holland codes) được phát triển bởi nhà tâm lý học John Lewis Holland.

- Chia tính cách con người thành 6 nhóm, và mỗi nhóm tính cách tương ứng với một kiểu người đặc trưng.

- Vị trí các kiểu người được sắp xếp theo quy ước:

+ Kiểu người càng ở xa nhau thì tính cách càng khác nhau.

+ Ví dụ: người thuộc kiểu Kĩ thuật sẽ khác biệt nhiều so với người thuộc kiểu Xã hội, nhưng gần gũi hơn với kiểu Nghiệp vụ và Nghiên cứu.

- Trong thực tế, tính cách của nhiều người thường là sự kết hợp của 2 hoặc nhiều nhóm tính cách.

- Để hiểu rõ mình thuộc kiểu người nào, cần xem xét nhóm tính cách nào nổi trội nhất.

2. Ý nghĩa 

- Nếu chọn công việc phù hợp với tính cách, con người sẽ dễ dàng phát triển và thành công trong nghề nghiệp.

- Lí thuyết mã Holland giúp con người hiểu rõ sở thích, khả năng nghề nghiệp và xác định nhóm tính cách của bản thân thông qua bài trắc nghiệm.

- Đối với học sinh lớp 9, lí thuyết giúp các em đưa ra quyết định tiếp tục học lên trung học phổ thông hoặc lựa chọn nhóm môn học, ngành nghề phù hợp.