Bài 4. Nông nghiệp (phần 1) SVIP

1. Các nhân tố chính ảnh hưởng tới sự phát triển và phân bố nông nghiệp

a) Nhân tố tự nhiên

- Địa hình và đất:

+ Đồi núi chiếm 3/4 diện tích, chủ yếu là đồi núi thấp và cao nguyên. Đất feralit chiếm diện tích lớn, thuận lợi trồng cây công nghiệp, cây ăn quả; các đồng cỏ thuận lợi chăn nuôi gia súc lớn.

+ Đồng bằng chiếm 1/4 diện tích với đồng bằng châu thổ sông Hồng, sông Cửu Long và các đồng bằng ven biển. Chủ yếu là đất phù sa, thuận lợi phát triển cây lương thực, thực phẩm,...

- Khí hậu:

+ Nước ta có khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, nguồn nhiệt ẩm dồi dào ⇒ thuận lợi phát triển nền nông nghiệp nhiệt đới.

+ Khí hậu phân hoá theo chiều bắc - nam, theo độ cao địa hình và theo mùa ⇒ tạo cơ cấu mùa vụ và chuyên canh, chuyên môn hoá sản xuất.

- Nguồn nước: Hệ thống sông ngòi dày đặc và phân bố khắp cả nước; nguồn nước ngầm khá phong phú ⇒ cung cấp nước cho sản xuất nông nghiệp.

- Sinh vật: Hệ động, thực vật phong phú; nhiều loài có chất lượng tốt, thích nghi với điều kiện sinh thái địa phương ⇒ cơ sở để thuần dưỡng, lai tạo nên nhiều giống mới.

Tuy nhiên, thoái hoá đất, nhiều loại sâu bệnh, thiên tai và biến đổi khí hậu tác động xấu đến hoạt động sản xuất nông nghiệp.

b) Nhân tố kinh tế - xã hội

- Dân cư và lao động: 

+ Dân số đông ⇒ thị trường tiêu thụ nông sản lớn.

+ Lực lượng lao động dồi dào với kinh nghiệm phong phú, trình độ ngày càng cao ⇒ thuận lợi áp dụng kĩ thuật, công nghệ hiện đại vào sản xuất.

- Chính sách phát triển nông nghiệp: Phát triển nông thôn bền vững, nông nghiệp hữu cơ; thu hút doanh nghiệp đầu tư; chuyển từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp. 

- Khoa học công nghệ và cơ sở vật chất kĩ thuật:

+ Khoa học công nghệ phát triển nhiều giống cây trồng, vật nuôi mới ⇒ nâng cao tính thích nghi, năng suất và chất lượng của nông sản.

+ Cơ sở vật chất ngày càng được hoàn thiện với các hệ thống thuỷ lợi lớn, các cơ sở công nghiệp chế biến ⇒ thúc đẩy sản xuất nông nghiệp quy mô lớn. 

- Thị trường tiêu thụ: ngày càng mở rộng cả trong và ngoài nước ⇒ thúc đẩy sản xuất, đa dạng hoá sản phẩm.

Tuy nhiên, cơ sở vật chất nông nghiệp còn hạn chế ở một số nơi, sự biến động của thị trường tạo nên nhiều thách thức cho sản xuất nông nghiệp Việt Nam.