Bài 27. Khai thác nguồn lợi thủy sản tiết 2 SVIP

2. Lưới rê

- Là phương pháp khai thác thủy sản thụ động.

- Hoạt động theo nguyên lí:

+ Lưới được thả chắn ngang đường di chuyển của thủy sản.

+ Thủy sản trên đường di chuyển sẽ bị vướng vào lưới và bị giữ lại. 

a. Chuẩn bị

Chuẩn bị ở bờ: 

- Kiểm tra:

+ Tàu, máy, lưới.

+ Các ngư cụ khác.

→ Đảm bảo cho quá trình khai thác.

- Chuẩn bị:

+ Xăng dầu.

+ Nước đá, muối.

+ Thực phẩm.

+ Thuốc chữa bệnh,...

→ Đầy đủ cho một chuyến khai thác.

Chuẩn bị ở ngư trường:

- Đo đạc hoặc dự đoán:

+ Độ sâu ngư trường.

+ Độ sâu mà đối tượng khai thác có thể xuất hiện.

+ Điều chỉnh dây phao ganh nhằm đưa lưới đến đúng độ sâu mà đối tượng thủy sản đang hoạt động.

- Dự đoán hướng di chuyển của đàn thủy sản để phục vụ cho việc thả lưới.

- Xem xét:

+ Hướng dòng chảy.

+ Hướng gió.

+ Tốc độ của gió và nước.

→ Lựa chọn độ dài và hướng thả lưới phù hợp, sao cho lưới không bị vướng vào chân vịt của tàu.

b. Thả lưới

- Giảm tốc độ của tàu trước khi thả lưới.

- Điều khiển:

+ Hướng thả lưới ngang với dòng chảy.

+ Xuôi hoặc ngược với hướng gió.

+ Đảm bảo lưới không bị rối.

+ Không bị vướng vào chân vịt của tàu.

c. Ngâm lưới

- Sau khi thả, lưới được ngâm hoặc trôi trong nước.

→ Đây cũng chính là thời gian khai thác.

- Thời gian ngâm lưới thường kéo dài từ 2 đến 4 giờ.

- Trong thời gian ngâm lưới cần cử người theo dõi:

+ Quan sát lưới và tình hình xung quanh.

d. Thu lưới và bắt thủy sản

- Là công đoạn cần nhiều người tham gia.

- Một người điều khiển tàu chạy dọc theo chiều dài giềng phao với tốc độ phù hợp để giúp:

+ Thu lưới nhanh.

+ Giảm được lực kéo lưới.

- Khoảng 3 - 4 người kéo lưới.

+ Khoảng 1 - 2 người gỡ thủy sản.

- Kéo lưới đến đâu tiến hành gỡ đến đó.

+ Nếu gỡ không hết trong quá trình thu lưới thì sẽ gỡ tiếp sau khi thu lưới xong.

- Khi bắt thủy sản cần chú ý tình trạng thủy sản.

→ Xác định thời điểm thả lưới thích hợp cho lần sau.

3. Lưới vây

- Là phương pháp khai thác thủy sản chủ động.

- Hoạt động theo nguyên lí:

+ Lọc nước bắt thủy sản.

a. Chuẩn bị

- Chuẩn bị cho chuyến khai thác:

+ Xăng dầu.

+ Lương thực.

+ Thực phẩm.

- Kiểm tra:

+ Tình trạng lưới.

+ Các ngư cụ phục vụ chuyến khai thác.

+ Tiến hành nếu cần thiết:

• Sửa chữa.

• Thay mới.

b. Thăm dò thủy sản

- Thăm dò dựa vào kinh nghiệm của người khai thác thông qua việc:

+ Quan sát màu nước biển.

+ Hoạt động của sinh vật săn mồi,...

- Sử dụng các thiết bị để thăm dò nhằm xác định mật độ của đàn thủy sản.

- Kết hợp cả hai.

c. Thả lưới

- Sau khi thăm dò:

+ Cho tàu đến gần vị trí hoạt động tập trung của thủy sản.

+ Giữ khoảng cách phù hợp để thủy sản không phát hiện được.

- Phán đoán nhanh các thông số cần thiết như:

+ Hướng và tốc độ di chuyển của đàn thủy sản.

+ Bản kinh hoạt động của đàn thủy sản.

+ Tình hình sóng và gió tại thời điểm thả lưới,...

→ Để chọn vị trí và hướng thả lưới thích hợp.

- Tiến hành thả lưới sao cho đạt hiệu quả bủa vây cao nhất.

- Chú ý: Tùy thuộc vào loài thủy sản, trước khi thả lưới có thể:

+ Sử dụng nguồn sáng nhân tạo:

• Đèn điện.

• Đèn hơi đốt,...

→ Tập trung đàn thủy sản đến vị trí thuận lợi cho việc vây bắt.

d. Thu lưới và bắt thủy sản

- Sau khi kết thúc thả lưới thì tiến hành thu lưới.

- Khi chỉ còn phần tùng lưới nằm lại trong nước:

+ Tiến hành bắt thủy sản bằng dụng cụ chuyên dụng (vợt, bơm hút,...).

- Sau khi đã bắt thủy sản xong, tiến hành rửa và cho vào hầm chứa.

4. Câu

- Là phương pháp khai thác thủy sản có:

+ Tính chọn lọc cao.

+ Không tàn phá nguồn lợi thủy sản và môi trường.

+ Ngư cụ khai thác đơn giản, chi phí thấp,...

- Thường có hai hình thức câu là:

+ Câu có mồi.

+ Câu không có mồi.

- Câu có mồi là:

+ Sử dụng mồi móc vào lưỡi câu.

+ Đưa đến gần khu vực có cá.

+ Cá ăn mồi sẽ mắc câu.

- Câu không có mồi là:

+ Sử dụng dây câu có mật độ lưỡi cao và sắc.

+ Được thả chặn ngang đường di chuyển của cá.

+ Cá đi qua vùng thả câu mắc lưỡi câu vào dây câu.

a. Chuẩn bị

- Chuẩn bị đầy đủ:

+ Dụng cụ:

• Cần câu.

• Dây.

• Lưỡi câu,...

+ Mồi câu:

• Đối với câu có mồi.

+ Dụng cụ thu cá,...

b. Thả câu

- Tùy thuộc vào hình thức câu, có các kĩ thuật thả câu khác nhau sao cho dây câu không bị vướng.

+ Mồi câu, lưỡi câu ở độ sâu phù hợp.

- Thời gian thả câu tùy thuộc vào loài thủy sản khai thác.

- Ví dụ:

+ Câu mực thả câu vào ban đêm.

+ Câu các loài cá gần bờ thả câu vào khoảng 1 - 2 giờ khi:

• Thủy triều xuống.

• Thủy triều lên.

c. Ngâm câu

- Mục đích của ngâm câu là:

+ Chủ yếu để giữ mồi ăn mồi.

+ Di chuyển qua và mắc vào lưỡi câu.

- Thời gian ngâm câu tùy thuộc vào:

+ Hình thức câu.

+ Loài thủy sản khai thác.

d. Thu câu (thu dây câu) và bắt thủy sản

- Thu câu sao cho thủy sản không làm đứt dây câu:

+ Kéo dây khi chùng.

+ Dừng lại khi căng,...

- Khi bắt thủy sản lên mặt nước:

+ Dùng dụng cụ thích hợp (vợt, xiên, tay,...) để thu thủy sản.

- Đối với những loài thủy sản có kích thước lớn (cá ngừ đại dương, cá mập,...) để đưa cá lên tàu dùng:

+ Tời.

+ Cẩu.