Bài 15: Trung Quốc SVIP

1. Quá trình xâm lược Trung Quốc của các nước đế quốc 

* Nguyên nhân Trung Quốc bị xâm lược: 

- Trung Quốc là quốc gia có tiềm năng về nguyên liệu và là thị trường tiêu thụ rộng lớn.

- Cuối thế kỉ XIX, chế độ quân chủ chuyên chế ở Trung Quốc khủng hoảng, suy yếu. 

=> Trung Quốc trở thành đối tượng xâm lược của đế quốc. 

* Quá trình xâm lược Trung Quốc của các nước đế quốc 

- Giai đoạn 1840 - 1842: lấy cớ triều đình nhà Thanh ngăn cấm buôn bán thuốc phiện, Anh gây chiến với Trung Quốc, thường gọi là Chiến tranh thuốc phiện. Thất bại trong Chiến tranh thuốc phiện, nhà Thanh bị ép kí Hiệp ước Nam Kinh, nhượng cho Anh vùng đất Hồng Công. 

 Hình 1. Chiến tranh thuốc phiện (tranh vẽ, Bảo tàng Hàng hải Quốc gia Anh)

- Sau Anh, các nước đế quốc dùng vũ lực ép Trung Quốc kí nhiều hiệp ước bất bình đẳng về chính trị, kinh tế nhằm từng bước xác lập sự ảnh hưởng ở lãnh thổ Trung Quốc. 

+ Anh: chiếm Châu thổ sông Trường Giang. 

+ Đức: chiếm Sơn Đông. 

+ Pháp: chiếm Vân Nam. 

+ Nga: chiếm Đông Bắc Trung Quốc.

+ Nhật: chiếm Đông Bắc Trung Quốc.

2. Cách mạng Tân Hợi (1911)

- Hoàn cảnh: đầu thế kỉ XX, giai cấp tư sản Trung Quốc lớn mạnh và lập ra nhiều tổ chức chính trị, tiêu biểu là Trung Quốc Đồng minh hội. 

- Diễn biến: năm 1911, Trung Quốc Đồng minh hội lãnh đạo nhân dân làm Cách mạng Tân Hợi. 

+ 9-5-1911: nhà Thanh ra sắc lệnh Quốc hữu hóa đường sắt, tầng lớp tư sản và nhân dân công khai phản đối. 

+ 10-10-1911: Cách mạng bùng nổ và thắng lợi ở Vũ Xương.

+ 12-1911: Tôn Trung Sơn được bầu làm Tổng thống lâm thời.

+ 12-2-1911: Hoàng đế Phổ Nghi thoái vị, nền quân chủ chuyên chế sụp đổ. 

+ 2-1912: Tôn Trung Sơn từ chức, quyền Tổng thống thuộc về Viên Thế Khải, cách mạng kết thúc. 

- Kết quả: lật đổ nhà Thanh, chấm dứt chế độ quân chủ chuyên chế hơn 2000 năm ở Trung Quốc.

- Ý nghĩa: 

+ Mở đường cho chủ nghĩa tư bản. 

+ Ảnh hưởng đến phong trào giải phóng dân tộc ở một số nước trên thế giới. 

- Hạn chế: 

+ Các nhà lãnh đạo chưa xác định rõ mục tiêu chống lại các nước đế quốc xâm lược.

+ Trung Quốc vẫn bị lệ thuộc vào phương Tây. 

+ Vấn đề ruộng đất cho nông dân không được giải quyết.​