Bài 1: Liên Hợp Quốc SVIP

I. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LIÊN HỢP QUỐC

1. Bối cảnh lịch sử và quá trình hình thành

a) Bối cảnh lịch sử:

- Vào cuối Chiến tranh thế giới thứ hai, tình hình thế giới có nhiều thay đổi lớn.

- Các nước Đồng minh (chống phát xít) mong muốn thiết lập một tổ chức quốc tế mới để:

• Duy trì hòa bình và an ninh thế giới.
• Thay thế cho Hội Quốc liên – tổ chức cũ không còn phù hợp.

- Trong bối cảnh đó, các nước Liên Xô, Mỹ, Anh đã bắt đầu triển khai hoạt động thành lập Liên hợp quốc, thời gian kéo dài từ năm 1941 đến năm 1945.

b) Quá trình hình thành:

- Ngày 2-6-1941: Tại Luân Đôn (Anh), các nước Đồng minh công bố bản tuyên bố cam kết hợp tác trong chiến tranh và hòa bình, đặt cơ sở cho việc thành lập Liên hợp quốc.

- Ngày 30-10-1943: Tại Mát-xcơ-va (Liên Xô), Liên Xô, Mỹ, Anh và Trung Hoa Dân Quốc kêu gọi sớm thành lập một tổ chức quốc tế duy trì hòa bình, an ninh.

- Từ 28-11 đến 1-12-1943: Hội nghị Tê-hê-ran (Iran) với sự tham gia của Liên Xô, Mỹ, Anh khẳng định quyết tâm thành lập tổ chức quốc tế sau chiến tranh.

- Từ 4-2 đến 11-2-1945: Hội nghị I-an-ta (Liên Xô), lãnh đạo Liên Xô, Mỹ, Anh thống nhất thành lập tổ chức Liên hợp quốc.

- Từ 25-4 đến 26-6-1945: Đại diện 50 quốc gia họp tại Xan Phran-xi-xcô (Mỹ), thông qua Hiến chương Liên hợp quốc.

- Ngày 24-10-1945: Hiến chương được các nước thành viên phê chuẩn, Liên hợp quốc chính thức thành lập.

Hình 1: Lãnh đạo các quốc gia cùng ký vào bản Hiến chương Liên hợp quốc năm 1945 tại Xan Phran-xi-xcô (Mỹ)

2. Mục tiêu và nguyên tắc hoạt động của Liên hợp quốc

a) Mục tiêu hoạt động của Liên hợp quốc

- Duy trì hoà bình, an ninh thế giới.

- Thúc đẩy quan hệ hữu nghị giữa các dân tộc trên cơ sở tôn trọng quyền bình đẳng, quyền tự quyết dân tộc và củng cố hoà bình thế giới.

- Thúc đẩy hợp tác quốc tế để giải quyết các vấn đề kinh tế, xã hội, văn hoá, nhân đạo, đảm bảo quyền con người và quyền tự do cơ bản cho mọi người không phân biệt chủng tộc, giới tính, tôn giáo, ngôn ngữ.

- Là trung tâm điều hoà các nỗ lực quốc tế vì những mục tiêu chung nói trên.

=> Trong đó, mục tiêu duy trì hoà bình và an ninh quốc tế được chú trọng và là cơ sở để thực hiện các mục tiêu khác.

b) Nguyên tắc hoạt động của Liên hợp quốc

- Bình đẳng về chủ quyền quốc gia của tất cả các nước thành viên.

- Tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ và độc lập chính trị quốc gia.

- Từ bỏ đe doạ bằng vũ lực hoặc sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế.

- Không can thiệp vào công việc nội bộ của các nước.

- Tôn trọng các nghĩa vụ quốc tế và luật pháp quốc tế.

- Giải quyết các tranh chấp quốc tế bằng biện pháp hoà bình.

II. VAI TRÒ CỦA LIÊN HỢP QUỐC 

1. Duy trì hoà bình, an ninh quốc tế:

+ Góp phần ngăn ngừa không để xảy ra chiến tranh thế giới từ năm 1945 đến nay.

+ Triển khai hoạt động giữ gìn hoà bình ở nhiều khu vực trên thế giới.

+ Soạn thảo và xây dựng hệ thống các công ước quốc tế về giải trừ quân bị, chống chạy đua vũ trang.

+ Thúc đẩy quá trình phi thực dân hoá, thủ tiêu hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa thực dân, chấm dứt các hình thức của chế độ phân biệt chủng tộc.

Hình 2: Đồng chí Võ Văn Thưởng chụp ảnh lưu niệm cùng cán bộ chiến sĩ lên đường thực hiện nhiệm vụ gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc

2. Thúc đẩy phát triển:

+ Phát triển và hợp tác kinh tế, thương mại quốc tế.

+ Thực hiện nhiều dự án, đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện, nâng cao đời sống của người dân và hỗ trợ công tác xoá đói, giảm nghèo.

3. Đảm bảo quyền con người, phát triển văn hoá, xã hội:

+ Thúc đẩy việc xây dựng và kí kết các văn bản, điều ước quốc tế nhằm đảm bảo các quyền cơ bản của con người, đặc biệt chú trọng đến phụ nữ và trẻ em.

+ Tạo cơ hội phát triển văn hoá, xã hội cho tất cả con người.

Hình 3: Bà Ê-lê-a-no Rút-xơ-ven Chủ tịch Ủy ban Nhân quyền Liên Hợp Quốc, và bản Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền, năm 1948

Biểu tượng của Liên hợp quốc

Biểu tượng của Liên Hợp Quốc là một bản đồ thế giới được bao quanh bởi hai nhánh ô liu. Bản đồ được trình bày theo phép chiếu đẳng phương vị, lấy Bắc Cực làm trung tâm và hiển thị tất cả các quốc gia trên thế giới.

Ý nghĩa của các thành phần:

1. Bản đồ Thế giới : Thể hiện cam kết của tổ chức đối với hòa bình và hợp tác toàn cầu. Nó nhấn mạnh vai trò của Liên Hợp Quốc như một nền tảng cho đối thoại và hợp tác giữa các quốc gia.
2. Cành ô liu : Theo truyền thống, cành ô liu tượng trưng cho hòa bình. Việc đưa cành ô liu vào biểu tượng này thể hiện sứ mệnh của Liên Hợp Quốc trong việc thúc đẩy hòa bình và ngăn ngừa xung đột.