Hãy nhập câu hỏi của bạn vào đây, nếu là tài khoản VIP, bạn sẽ được ưu tiên trả lời.
2.“Ầu ơ…, ví dầu cầu ván đóng đinh, cầu tre lắc lẻo gập ghềnh khó đi… Khó đi Mẹ dắt con đi, con đi trường học, Mẹ đi trường đời. Ầu ơ, ầu ơ…”
Nghe tiếng hát ru bất chợt lòng tôi bỗng cảm thấy ấm áp, những ký ức tuổi thơ chợt hiện về trong tôi. Mẹ đã từng chăm lo cho tôi như thế, mỗi giấc ngủ đều có tiếng ru của Mẹ, mỗi bữa ăn đều có dáng Mẹ chăm lo. Nhưng rồi, tôi dần dần rời ra vòng tay ấm áp, xa dần chiếc võng cùng lời ru ấy, nhường lại cho các em, và có chăng chỉ là ở từ xa nhìn, nghe ké, cảm nhận và ao ước.
Từng đứa em tôi lần lượt ra đời, thằng ba với con tư rồi thằng út, nhìn Mẹ lúc nào cũng chăm sóc ba đứa em hơn mình, tôi cảm thấy tình cảm của Mẹ dành cho tôi phần nào đã bị chia sớt đi. Mẹ không còn là của riêng tôi nữa, mà cứ quần quật suốt ngày với phận làm dâu của gia đình 4 thế hệ và làm Mẹ của 4 đứa con, gần như chỉ biết “bán mặt cho đất bán lưng cho trời”, gần như kiệt sức. Với đồng lương cán bộ không đủ nuôi gia đình, Ba đành rời bỏ công việc mà bao năm phấn đấu học hành để về đỡ đần phụ Mẹ, dạy dỗ con thơ. Cuốc sống của Ba Mẹ chỉ dành cho đàn con, suốt ngày đầu tắt mặt tối. Nhiều khi, Mẹ bận công việc bên ngoài, để ba đứa em cho tôi chăm sóc, nhìn chúng nghịch phá không nghe lời, tôi bực quá bắt chúng lại đánh cho một trận, chúng nó thi nhau khóc. Thấy đứa này khóc, đứa kia đua nhau khóc to hơn nữa, giành đồ chơi khóc, đói khát sữa khóc, cứ thấy khóc là tôi cứ pha sữa cho mà uống (uống đến nổi thằng út béo ú và thường xuyên bị tiêu chảy ) thế là nín ngay, không thì khóc mệt rồi lăn ra ngủ. Chiều về, Mẹ thấy chúng nó ngoan ngoãn nằm ngủ còn khen tôi giỏi, và khoe với mấy cô hàng xóm, lúc đó tôi vui lắm cứ như mình lập được công to vậy.
Nhưng có lúc tôi cũng rất hư, dám lôi đám em trốn đi hái bần, tắm sông, bị đòn mấy lần vì không biết bơi. Rồi lần làm cả nhà nháo nhào khóc lóc, cả họ hàng nội ngoại đi tìm vì tưởng bỏ nhà đi, do bị đánh đòn oan ấm ức quá leo lên nóc nhà kho ngủ 1 ngày 1 đêm. Và nghiêm trọng nhất là lần tôi xém đi chầu Đông Hải Long Vương vì dẫn thằng em trốn nhà đi chơi hội chợ, bị Mẹ lôi về, đi lon ton qua cầu dây có đoạn gỗ bị mục, tôi bị hụt chân rơi xuống song. Rất may tôi chụp được sợi cáp phía dưới lòng cầu, tôi – 1 đứa bé 8 tuổi không biết bơi, hoảng hốt đu đeo sợi cáp dưới trời tối đen như mực và la thất thanh: “Mẹ ơi cứu con!”. Mẹ tôi nghe tiếng tôi nhưng tay bồng em tôi như trời trồng, chết điếng không nhúch nhích được, cũng may có Cậu út đi ngang qua với tay cố lôi tôi lên. Tôi vừa leo lên cầu, được Cậu ôm tôi về còn Mẹ thì nắm chặt tay tôi cứ như sợ mất tôi vĩnh viễn vậy. Về đến nhà Cậu tôi kể cho cả nhà nghe, cả nhà tôi chết lặng, Ba tôi ko la mắng gì hết chỉ dặn muốn đi chơi thì xin có người dẫn đi, Nội tôi thì chấp tay lạy trời phật liên tục, còn Mẹ tôi run bần bật, mặt mày xanh lét ko đứng nổi, cả đêm không ngủ được vì ám ảnh. Còn tôi, lúc đầu chỉ biết khóc thút thít cảm thấy mình có lỗi ghê gớm và xin lỗi vì… rớt mất chiếc dép mới xuống sông, đến khi thấy sự lo lắng của cả nhà cho tôi lúc đó, tôi mới hoàng hồn và sợ chết, từ đó đi đâu tôi cũng xin phép và có người đi cùng mới được đi.
Chẳng biết từ khi nào, tôi đã ý thức được Ba Mẹ ngày càng già đi theo năm tháng, tóc dần điểm sương, vết chai sần trên tay, vết nứt nẻ ở bàn chân càng nhiều. Tôi cảm thấy xót xa nhưng chẳng thể nào làm gì chỉ có thể nghe lời, phải làm gương và chăm sóc lo cho các em để đỡ đần phần nào cho Ba Mẹ. Tôi không còn so đo với các em hay suy nghĩ ghen tị với mấy đứa trẻ hàng xóm được Ba Mẹ chúng mua quần này áo nọ, đồ chơi xanh đỏ, được ôm ấp vuốt ve, được chở đi đây đó, được nghe những câu nói yêu thương ngọt ngào. Bởi vì tôi hiểu Ba Mẹ tôi không muốn tập cho chúng tôi thói quen nũng nịu, mè nheo, đua đòi, và hơn hết Ba Mẹ tôi không có thời gian nhiều như họ. Nhưng Ba Mẹ tôi cũng chưa để chị em tôi phải thiếu thốn những cái cơ bản nào của 1 gia đình bình dân. Có những thứ hơi xa xỉ như: cái lược cài tóc có nơ, cái đồng hồ báo thức, đồng hồ đeo tay, chiếc xe đạp,… là món quà mà Ba tôi sẽ mua cho chị em tôi khi lãnh thưởng cuối năm, hay học sinh giỏi bộ môn của trường, huyện, tỉnh,... là mục tiêu để ba tôi khích lệ chị em tôi cố gắng.
Ba Mẹ hiếm khi dạy chị em tôi bằng roi vọt hay la mắng như nhiều người, lúc nhỏ chị em tôi nhìn nhận đúng sai qua lời khuyên, giải thích và tuyền tải của Mẹ, lớn lên chút nữa chúng tôi cảm nhận qua ánh mắt của Ba: chỉ cần nhìn thấy ánh mắt không vui và không hài lòng của ba là chị em tôi biết sai, ngưng và sửa chữa ngay lập tức chứ không đợi phải lên tiếng. Cứ như thế, chị em tôi lớn lên từ sự dạy dỗ của Ba, chăm lo của Mẹ không có những câu nói ngọt ngào nhưng chúng tôi vẫn biết cuộc đời Ba Mẹ là mãi hy sinh cho chúng tôi, tình yêu của Ba Mẹ không thể hiện bằng lời mà bằng những nhọc nhằn, dãi dầu mưa nắng; Bằng cả tuổi xuân, bằng những mỏi mòn, trông chờ và hy vọng sự trưởng thành của chúng tôi trong đôi mắt đong đầy vết chân chim.
Giờ đây, con đã lớn khôn, con có thể bước đi trên đôi chân của chính mình, đó là nhờ công ơn nuôi dạy của của Ba Mẹ. Hình như con gái vẫn là giống Ba nhất cả về hình dáng lẫn tình cách ít nói, nhưng vẫn giống Mẹ chút nhẫn nhịn thì phải. Tuy không nói và chưa từng nói lên suy nghĩ và bộc lộ cảm xúc của mình với Ba Mẹ, nhưng trong sâu thẳm con vẫn luôn muốn xin lỗi vì đã có những suy nghĩ ngốc ngếch, có những hành động nông nổi trẻ con, những câu nói nhất thời làm Ba Mẹ buồn lòng.
Và hơn hết, xin cám ơn vì con là con của Ba Mẹ, cám ơn Ba Mẹ đã cho con cuộc sống này, cám ơn những hy sinh mà Ba Mẹ dành cho con và các em!
1.Anh về chợ Búng nhớ em
Sầu riêng , măng cụt nhớ đem quà về
Nếu anh mà có ô kê
Bánh Bèo, Bì Cuốn, khỏi chê anh rồi.
**************************************...
Hương khơi biêng biếc nỗi niềm
Trái sầu riêng - dễ - sầu riêng - riêng mình
Cầu Ngang* bắc nhịp vô tình ?!
Chân qua mê mãi nước nhìn bóng quen...
Lửa bùng - điệu múa - tay mềm
Đất quê - men bóng** tạc nên câu hò
"Chiều chiều mượn ngưa ông Đô..."***
Tiếng chuông thổ mộ đổ bờ tâm linh...
Tím dòng sông - tím lục bình
Con đò ký ức trở mình nghe thương
"Ai đi chợ Thủ - Bình Dương"
Hỏi dùm tôi...lá trầu vườn nhà em...
Bình Dương Một góc tình riêng...!
**************************************...
Chiều chiều mượn ngựa ông Đô,
Mượn ba chú lính đưa cô tôi về
Đưa về chợ Thủ bán hủ, bán ve
Bán bộ đồ chè, bán cối đâm tiêu
Số cô:
-Chẳng giàu thì nghèo
-Có mẹ có cha
-Có vợ có chồng
-Sinh con, chẳng gái thì trai
=> Châm biếm những người hành nghề mê tín dị đoan và phê phán sự mù oán của một số người mê tín trong xã hội
a + b + d)
- Bà già đi chợ Cầu Đông
Bói xem một quẻ lấy chồng lợi chăng ?
Thầy bói xem quẻ nói rằng :
Lợi thì có lợi nhưng răng không còn .
(Ca dao)
+ Từ lợi thứ nhất (lợi chăng) nghĩa là lợi ích, lợi lộc.
+ Từ lợi thứ hai + ba (lợi thì có lợi) có nghĩa là : phần thịt bao quanh chân răng => răng lợi.
+ Việc sử dụng từ lợi ở câu cuối của bài ca dao dựa vào hiện tượng đồng âm khác nghĩa của từ ngữ.
+ Việc sử dụng từ lợi như trên có tác dụng tạo ra sự hài hước dí dỏm.
- Sánh với Na Va ’’ranh tướng’’ Pháp
Tiếng tăm nồng nặc ở Đông Dương.
(Tú Mỡ)
Lối chơi chữ của hai câu thơ trên là sử dụng lối nói trạn âm (gần âm) : ranh tướng gần với danh tướng nhưng nghĩa hoàn toàn khác nhau. Danh tướng và vị tướng giỏi được lưu danh ; còn ranh tướng là kẻ ranh ma – ý mỉa mai – chế giễu.
- Mênh mông muôn mẫu một màu mưa
Mỏi mắt miên man mãi mịt mờ.
(Tú Mỡ)
Lối chơi chữ của câu thơ trên là dùng cách điệp âm, hai câu thơ điệp âm m tới 14 lần
=> Diễn tả sự mịt mờ của không gian đầy mưa.
- Con ’’cá đối’’ bỏ trong ’’cối đá’’,
Con ’’mèo cái’’ nằm trên ’’mái kèo’’,
Trách cha mẹ em nghèo, anh nỡ phụ duyên em.
(Ca dao)
Lối chơi chữ của câu ca dao trên là dùng lối nói lái : + Cá đối nói lái thành cối đá
+ Mèo cái nói lái thành mái kèo Nhằm diễn tả sự trái khoáy, sự hẩm hiu của duyên phận.
- Ngọt thơm sau lớp vỏ gai,
Quả ngon lớn mãi cho ai đẹp lòng.
Mời cô mời bác ăn cùng,
Lối chơi chữ của đoạn thơ trên là dùng từ ngữ đồng âm :
+ Sầu riêng – danh từ - chỉ một loại trái cây ở Nam Bộ
+ Sầu riêng – tính từ - chỉ sự phiền muộn riêng từ của con người.
c) Chơi chữ là lợi dụng đặc sắc về âm, về nghĩa của từ ngữ để tạo sắc thái dí dỏm, hài hước,…làm câu văn hấp dẫn và thú vị.
1. Thế nào là chơi chữ
Câu 1. Nhận xét về nghĩa của từ lợi trong bài ca dao.
- Từ lợi thứ nhất (lợi chăng) nghĩa là lợi ích, lợi lộc.
- Từ lợi thứ hai + ba (lợi thì có lợi) có nghĩa là : phần thịt bao quanh chân răng = > (răng lợi)
Câu 2. Việc sử dụng từ lợi ở câu cuối của bài ca dao dựa vào hiện tượng đồng âm khác nghĩa của từ ngữ.
Câu 3. Việc sử dụng từ lợi như trên có tác dụng tạo ra sự hài hước dí dỏm.
Câu 4. Chơi chữ là lợi dụng đặc sắc về âm, về nghĩa của từ ngữ để tạo sắc thái dí dỏm, hài hước ... làm câu văn hấp dẫn và thú vị
2. Các lối chơi chữ.
Câu 1.
Sánh với Na Va ’’ranh tướng’’ Pháp Tiếng tăm nồng nặc ở Đông Dương. (Tú Mỡ)
Lối chơi chữ của hai câu thơ trên là sử dụng lối nói trạn âm (gần âm) : ranh tướng gần với danh tướng nhưng nghĩa hoàn toàn khác nhau.
Danh tướng và vị tướng giỏi được lưu danh ; còn ranh tướng là kẻ ranh ma – ý mỉa mai – chế giễu.
Câu 2.
Mênh mông muôn mẫu một màu mưa Mỏi mắt miên man mãi mịt mờ. (Tú Mỡ)
=> Lối chơi chữ của câu thơ trên là dùng cách điệp âm, hai câu thơ điệp âm m tới 14 lần
= > Diễn tả sự mịt mờ của không gian đầy mưa. Câu 3.
Con ’’cá đối’’ bỏ trong ’’cối đá’’,
Con ’’mèo cái’’ nằm trên ’’mái kèo’’
Trách cha mẹ em nghèo, anh nỡ phụ duyên em.
Lối chơi chữ của câu ca dao trên là dùng lối nói lái :
- Cá đối nói lái thành cối đá
- Mèo cái nói lái thành mái kèo
Nhằm diễn tả sự trái khoáy, sự hẩm hiu của duyên phận.
Câu 4. - Lối chơi chữ của đọa thơ trên là dùng từ ngữ đồng âm :
+ Sầu riêng – danh từ - chỉ một loại trái cây ở Nam Bộ
+ Sầu riêng – tính từ - chỉ sự phiền muộn riêng từ của con người.
văn học dân gian Việt Nam luôn là dòng sữa mát lành nuôi dưỡng tâm hồn chúng ta. Cùng với các thể loại khác, ra đời trong xã hội cũ, ca dao diễn tả tâm hồn, tư tưởng, tình cảm của nhân dân trong các mối quan hệ lứa đôi, gia đình, quê hương, đất nước... không chỉ là lời ca yêu thương tình nghĩa, ca dao còn là tiếng hát than thân cất lên từ cuộc đời xót xa, cay đắng của người Việt Nam, đặc biệt là của người phụ nữ trong xã hội cũ.
Trong xã hội phong kiến, người phụ nữ luôn bị coi nhẹ, rẻ rúng, họ không được quyền quyết định trong mọi lĩnh vực cuộc sống. Tư tưởng “trọng nam khinh nữ” đã chà đạp lên quyền sống của họ, đàn ông được coi trọng, được quyền “năm thê bảy thiếp”, được nắm quyền hành trong xã hội, trong khi đó phụ nữ chỉ là những cái bóng mờ nhạt, không được coi trọng. Họ phải làm lụng, vất vả cung phụng chồng con, một nắng hai sương mà cuộc đời thì tăm tối. Họ phải cất lên tiếng nói của lòng mình.
“Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai”
Tiếng nói đầy mặc cảm, cay đắng. Người phụ nữ ví mình như một tấm lụa được người ta bày bán giữa chợ. Thân phận họ cũng chỉ là vật giữa chợ đời bao người mua. Thân phận họ bé nhỏ và đáng thương quá đỗi. Hai từ “thân em” cất lên sao xót xa, tội nghiệp. Xã hội lúc bấy giờ đâu cho họ được tự do lựa chọn, ngay từ lúc sinh ra, được là người họ đã bị xã hội định đoạt, bị cha mẹ gả bán, họ không có sự lựa chọn nào khác:
“Thân em như con cá rô thia
Ra sông mắc lưới vào đìa mắc câu"
Không một lối thoát nào mở ra trước mắt, họ cảm thấy cuộc đời chỉ là kiếp nô lệ, bốn phía lưới giăng. Hình ảnh “Tấm lụa đào”, hay “con cá rô thia” trong hai câu ca dao trên là hình ảnh so sánh nghệ thuật. Hình ảnh này cho ta liên tưởng tới sự tầm thường, bé nhỏ của thân phận người phụ nữ: tấm lụa thì đem ra đổi bán, con cá rô thia thì được vùng vẫy đây nhưng chỉ trong chiếc ao tù. Hình ảnh con cá rô thia cho ta nghĩ đến người phụ nữ trong sự bủa vây của truyền thống, tập tạc, quan niệm phong kiến bao đời hà khắc, đến hạnh phúc của mình cũng không được quyền quyết định:
“Hòn đá đóng rong vì dòng nước chảy
Hòn đá bạc đầu vì bởi sương sa
Em với anh cũng muốn kết nghĩa giao hòa
Sợ mẹ bằng biển, sợ cha bằng trời,
Em với anh cũng muốn kết tóc ở đời,
Sợ rằng mây bạc giữa trời mau tan”...
Bao khát khao bị kìm hãm, hạnh phúc lứa đôi bị rào cản phong tục đè nén, họ ngẫm mình và cất lên tiếng than cay đắng.
“Thân em như miếng cau khô
Người thanh chuộng mỏng, người khô tham dày”
Câu ca dao nào cũng đầy ai oán, số phận nào cũng được ví bằng những thứ bé nhỏ, tầm thường, đó là sự ý thức, sự phản kháng của những con người triền miên bất hạnh. Họ có quyền được sống, được tự do yêu đương, nhưng xã hội đã chà đạp lên quyền của họ, chỉ cho họ một cuộc đời lầm lũi, chua cay.
“Năm nay em đi làm dâu
Thân khác gì trâu mang theo ách
Năm nay em đi làm vợ
Thân mang cày, dây khiến không biết ai?
Em đi làm dâu không có mùa nghỉ, chỉ có mùa làm.”
Người con gái trong bài ca dao H’mông này đang than thân trách phận mình khi “xuất giá tòng phu’’. Họ lấy chồng, không phải vì hạnh phúc mà để làm một con vật lao động trong nhà chồng, một con vật suốt đời “theo ách” như trâu mang. Cuộc sống như khép lại trước mắt họ, chỉ thấy một sự trói buộc đến phũ phàng:
“Cá cắn câu biết đâu mà gỡ
Chim vào lồng biết thuở nào ra”
Có khi họ bị chồng đánh đập:
“Cái cò là cái cò quăm
Mày hay đánh vợ mày nằm với ai"
Có khi bị chồng phụ bạc:
“Nhớ xưa anh bủng anh beo
Tay bưng chén thuốc lại đèo múi chanh
Bây giờ anh mạnh anh lành
Anh tham duyên mới anh đành phụ tôi."
Ở lĩnh vực nào người phụ nữ xưa cũng không được quyền hạnh phúc. Cuộc sống không có tự do, tình yêu không được công nhận, hôn nhân không được định đoạt, quan hệ vợ chồng không được tôn trọng... Ở mặt nào họ cũng bị vùi dập xô đẩy, cũng không được quyền lên tiếng lựa chọn. Đến cả sự tỏ bày tình yêu cũng vô cùng tội nghiệp.
“Thân em như củ ấu gai
Ruột trong thì trắng, vỏ ngoài thì đen
Không tin bóc vỏ mà xem
Ăn rồi mới biết rằng em ngọt bùi’’
Ở câu than thân nào họ cũng ví mình thật tội nghiệp, nào là tấm lụa, nào là hạt mưa, nào là miếng cau khô, rồi củ ấu gai... thứ nào cũng nhỏ nhoi, tội nghiệp. Hạt mưa thì chẳng biết rơi vào đâu, miếng cau thì tùy người chọn, còn củ ấu thì có vẻ đẹp bên trong mà không ai biết. Bài ca dao này là một sự giãi bày của người phụ nữ. Người phụ nữ muốn xã hội công nhận giá trị của mình, nhưng vẫn đầy tự ti: “Không tin bóc vỏ mà xem, ăn rồi mới biết là em ngọt bùi”. Một sự mời mọc ngập ngừng.
Có thể nói, những bài ca dao than thân trách phận không chỉ là lời than thở vì cuộc đời, cảnh ngộ khổ cực, đắng cay, mà còn là tiếng nói phản kháng, tiếng nói khẳng định giá trị, phẩm chất của người phụ nữ trong xã hội cũ.
PTBĐ chính là :biểu cảm
bạn ơi lần sau viết câu ca dao có tâm dùm tí nha lần mò mãi mới biết
_ Cảnh rừng Việt Bắc : +) tiếng suối như tiếng hát xa.
+) trăng lồng cổ thụ , bóng lồng hoa.
=> Ko gian yên tĩnh , trong đêm khuya , âm thanh , ánh sáng .
_ Nghệ thuật : so sánh , điệp từ
<=> Tạo nên 1 bức tranh có 2 màu sáng , tối ; trắng hoặc đen , đó là vẻ đẹp huyền ảo , lung linh , chập chờn , ấm áp , quấn quýt hào quyện vs nhau .
_ Cảnh rừng Việt Bắc trong 1 đêm khuya nhưng ko hoang vắng , lạnh lẽo.
=> Tác gải là ng yêu thiên nhiên .
Bức tranh thiên nhiên không gian : trong rừng ( tiếng suối ) thời gian : buổi tối ( trăng) âm thanh : tiếng suối như tiếng hát cảnh vật có suối , trăng , cổ thụ, hoa. Màu sắc sáng như 1 bức tranh sơn mài. Nghệ thuật so sánh tinh tế tiếng suối như tiếng hát cho thấy sự gần gũi và điệp ngữ : lồng Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa Ba vật thể lớn bé cao thấp khác nhau nhưng vẫn lồng vào nhau nâng đỡ chi nhau tại một bức tranh thật lung linh. Qua bài thơ này ta thấy ngoài có lòng yeu nước cong có tình yêu quê hương chân thành sâu sắc.