Nguyễn Khuyến, tên thật là Nguyễn Thắng (1835 -1909). Ông quê ở xã Bình An,tỉnh Ninh Bình. Nguyễn Khuyến xuất thân trong một gia đình nho học, sớm nổi tiếng thông minh, đỗ đạt cao trong khoa cử và từng làm quan, nhưng sau đó cáo quan về quê khi đất nước rơi vào tay thực dân Pháp.
Trong nền văn học dân tộc, Nguyễn Khuyến giữ vị trí quan trọng, được xem là một trong những nhà thơ lớn của văn học Việt Nam cuối thế kỉ XIX. Ông vừa là nhà thơ trữ tình sâu lắng, gắn bó tha thiết với làng cảnh quê hương, vừa là nhà thơ trào phúng sắc bén, đả kích mạnh mẽ những thói hư danh, giả dối trong xã hội đương thời.
Đề tài sáng tác của Nguyễn Khuyến rất phong phú, nhưng nổi bật nhất vẫn là làng quê, thiên nhiên và cuộc sống bình dị của người nông dân. Bên cạnh đó, ông còn gửi gắm tình cảm yêu nước, nỗi đau thời thế, tình bạn chân thành và thái độ phê phán gay gắt đối với bọn quan lại nịnh hót, bất tài.
Phong cách sáng tác của ông giản dị, trong sáng, gần gũi với lời ăn tiếng nói hàng ngày, giàu cảm xúc và đậm đà chất dân gian. Thơ ông vừa tha thiết, trữ tình, vừa sâu cay, châm biếm. Chính sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa cái bình dị và cái tinh tế, giữa chất trữ tình và chất trào phúng đã làm nên giá trị đặc sắc trong thơ Nguyễn Khuyến.
Những tác phẩm chính của Nguyễn Khuyến được nhiều thế hệ độc giả yêu thích có thể kể đến chùm thơ thu nổi tiếng: Thu điếu, Thu ẩm, Thu vịnh; bài Bạn đến chơi nhà thể hiện tình bạn chân thành, hồn hậu; Khóc Dương Khuê bộc lộ nỗi xót thương trước sự ra đi của bạn tri kỉ; cùng nhiều bài thơ trào phúng sắc sảo như Tiến sĩ giấy, Mừng ông nghè mới… Tất cả đã khẳng định Nguyễn Khuyến là nhà thơ lớn, có đóng góp to lớn cho văn học dân tộc.
