Trong câu chuyện này ta thấy, người cán bộ trung đoàn từng bảo vệ Bác đi ra nước ngoài trước Cách mạng Tháng Tám. Nay (kháng chiến chống Pháp), Bác lại nghe “dư luận” không hay về đồng chí này… Bác cũng là người kiên quyết chống lại cái xấu, cái sai. Nhưng với Người, chống cũng nhằm mục đích xây. Đã là con người thì không ai tránh khỏi khuyết điểm. Chính vì thế mà “khuyết điểm” của đồng chí cán bộ trung đoàn đã được Bác khéo léo nhắc nhở vừa đủ để tự nhận thức, tự sữa chữa khuyến điểm đó. Tinh thần mạnh dạn hứa sẽ sửa chữa… chứng tỏ rằng thực hiện tự phê bình và phê bình ở mỗi cán bộ, đảng viên một cách thành khẩn, trung thực, thẳng thắn và dũng cảm chắc chắn sẽ là cán bộ, đảng viên gương mẫu, tiến bộ, là “đầy tớ của dân” trong ngày mai… Như vậy, bài học thứ hai mà ta học được qua câu chuyện này là phải thực hiện tự phê bình và phê bình một cách thành khẩn, thẳng thắn, dũng cảm ở người cán bộ đảng viên.
Bác có niềm tin vững chắc về tính hướng thiện trong mỗi con người. Như đồng chí cán bộ trung đoàn trong câu chuyện, trước đây là người cán bộ tốt, sau này lại hay nóng tính, bợp tai chiến sĩ… để lại nhiều “dư luận” không hay… Phải chăng, đồng chí này giờ là người cán bộ “xấu”, cần phải khai trừ… ? Nếu vậy, tại sao khi nghe Bác nói “Nước nóng, cả chú và tôi đều không uống được. Khi chú nóng, cả chiến sĩ của chú và cả tôi cũng không tiếp thu được. Hòa nhã, điềm đạm cũng như cốc nước nguội dễ uống, dế tiếp thu hơn” thì người cán bộ đó hiểu ý giáo dục của Bác và hứa tự sửa lỗi? Ta học Bác niềm tin vào con người. Ta học Bác phương pháp giáo dục có thể lay động được tự ý thức giáo dục của người nghe, người học. Điều đó không dễ. Không dễ mới phải học.
