1. Nạn đói: Đây là bối cảnh chính của tác phẩm. Tác phẩm được đặt trong thời kỳ nạn đói năm 1945, khiến hàng triệu người chết đói. Nhân vật Tràng "nhặt" được vợ cũng chính trong hoàn cảnh nghèo đói, túng quẫn đó, khi người phụ nữ chỉ vì một bữa ăn mà theo Tràng về làm vợ.

2. Bánh đúc: Món ăn này xuất hiện trong tác phẩm khi Tràng đãi người phụ nữ (sau này trở thành vợ anh) một bữa ăn bánh đúc. Đây là hình ảnh tiêu biểu của sự nghèo đói, đơn giản trong bữa ăn của những người dân lao động thời kỳ nạn đói.

3. Xe bò: Xe bò là phương tiện mà Tràng dùng để kéo gạo thuê. Đây cũng là hình ảnh thể hiện sự vất vả, cơ cực trong cuộc sống của người dân lao động như Tràng trong tác phẩm.

4. Cách mạng tháng 8: Cuối tác phẩm, bà cụ Tứ (mẹ Tràng) nhắc đến tiếng trống thúc giục cho thấy dấu hiệu của Cách mạng tháng 8. Đây là niềm hy vọng cho một tương lai tươi sáng hơn sau những ngày đen tối của nạn đói.

5. Nhân hậu: Tình cảm của Tràng, bà cụ Tứ, và những người dân trong làng dù trong cảnh nghèo đói vẫn ẩn chứa sự nhân hậu, bao dung. Tràng cưu mang người phụ nữ xa lạ, bà cụ Tứ chấp nhận cô con dâu trong hoàn cảnh éo le, thể hiện tấm lòng nhân hậu và hy vọng vào cuộc sống tương lai.

6. Niềm tin: Dù cuộc sống đầy khó khăn, các nhân vật vẫn thể hiện niềm tin vào ngày mai. Tràng, bà cụ Tứ và người "vợ nhặt" đều mong chờ vào một cuộc sống tốt hơn, đặc biệt qua hình ảnh cách mạng đang dần đến, mang theo sự thay đổi và hy vọng.

Tác phẩm: Vợ nhặt 

Tác giả: Nhà văn Kim Lân